បិទបង្អួចនេះ។
១. ការគ្រប់គ្រងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ ប្រែប្រួលបែបណាពេលអ្នកជំងឺមិនស្រួលខ្លួន?
យើងជាអ្នកជំងឺទឹកទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ ក៏មិនខុសពីអ្នកផ្សេងទៀតដែរ គឺអាចឈឺ ឬមិនស្រួលខ្លួន នៅពេលណាមួយមិនខាន។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ដោយសារតែឥទ្ធិពលពីជំងឺ រាងកាយយើងអាចធ្វើឲ្យកើនឡើង ឬធ្លាក់ចុះកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមបាន។ យើងក៏មានវិធីខ្លះដែលត្រូវធ្វើ ដើម្បីរក្សាកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមឲ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងបានផងដែរ។
កម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមអាចនឹងពិបាកក្នុងការទស្សន៍ទាយខ្លាំងណាស់នៅពេលដែលយើងឈឺ ឬមិនស្រួលខ្លួន។ យើងមិនអាចដឹងទេថា ជំងឺនោះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការគ្រប់គ្រងជំងឺទឹកនោមផ្អែមរបស់យើងយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ។ ដូចនេះហើយ វាជាការសំខាន់ណាស់ដែលយើងត្រូវពិនិត្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមញឹកញាប់ជាងធម្មតា នៅថ្ងៃដែលយើងមានជំងឺ និងកែតម្រូវកម្រិតអាំងស៊ុយលីនបើចាំបាច់។
នៅពេលយើងមានជំងឺ ដូចជាផ្ដាសាយ ក្ដៅខ្លួន ឬជំងឺផ្សេងទៀត ទោះមាន ឬមិនមានគ្រុនក្ដៅក៏ដោយ រាងកាយនឹងត្រូវការថាមពលបន្ថែម ដើម្បបីប្រឆាំងនឹងមេរោគ ហើយវាអាចធ្វើឲ្យរំខានដល់សកម្មភាពអាំងស៊ុយលីនដែលយើងចាក់។
កោសិកាយើងអាចនឹងត្រូវការអាំងស៊ុយលីនបន្ថែមដើម្បីធ្វើការ ឬត្រូវការអាំងស៊ុយលីនតិចដើម្បីធ្វើការ។ ការញ៉ាំអាហារ ផឹកទឹក និងចាក់អាំងស៊ុយលីន គឺចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ នៅពេលដែលយើងមិនស្រួលខ្លួន។
ប្រសិនបើកោសិកាមិនអាចទទួលបានថាមពលគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ឬមិនមានអាំងស៊ុយលីនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជួយឲ្យជាតិស្ករចូលក្នុងកោសិកា រាងកាយរបស់យើងនឹងបំបែកជាតិខ្លាញ់ និងសាច់ដុំដែលនៅក្នុងខ្លួន ដើម្បីផ្ដល់ជាថាមពល។ ដំណើរការដូចនេះ វានឹងផលិតជាសំណល់ ដែលហៅថាសេតូន (Ketones) ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនៅពេលដែលមានចំនួនច្រើន។
បើសិនការកើនឡើងជាតិស្ករមិនបានទទួលការព្យាបាល ជាតិសេតូននឹងវិវត្តន៍ទៅមុខ ហើយអ្នកជំងឺអាចនឹងកាន់តែឈឺខ្លាំង ដោយសារបញ្ហា Diabetic Ketoacidosis (DKA) ទោះបីជាមិនមានជំងឺអ្វីផ្សេងក៏ដោយ។
២. តើយើងត្រូវត្រៀមខ្លួនយ៉ាងម៉េចខ្លះ?
ការដឹងវិធីគ្រប់គ្រងស្ថានភាពជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ នៅពេលយើងឈឺ គឺអាចការពារយើងពីបញ្ហាធំៗមួយចំនួន និងផលវិបាកផ្សេងៗបាន។
គោលដៅនៃការថែរទាំនៅពេលឈឺរួមមាន៖
- ការពារកុំឲ្យបាត់បង់ជាតិទឹក
- ការពារកុំឲ្យមាន បញ្ហា Ketoacidosis (កម្រិតជាតិស្ករ និងជាតិសេតូនច្រើននៅក្នុងឈាម)
- ការពារពីបញ្ហាធ្លាក់ចុះកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមទាប (Hypoglycaemia)
៣. យើងអាចសម្គាល់ជាតិសេតូនបានយ៉ាងដូចម្ដេច?
ទាំងនេះ គឺជារោគសញ្ញាខ្លះៗ ដែលយើងគួរដឹងនៅពេលជាតិសេតូនក្នុងឈាមត្រូវរាងកាយផលិតឡើង៖
- ខ្យល់ដង្ហើម ធុំក្លិនដូចអាល់កុល
- កម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់
- បត់ជើងតូចញឹកញាប់
- ស្រេកទឹកគ្រប់ពេល
- នឿយហត់ខ្លាំងជាងធម្មតា
- ឈឺក្រពះ
- ប្រែប្រួលចង្វាក់ដង្ហើម
- វង្វេងវង្វាន់
- សន្លប់
- មានអារម្មណ៍ថាមិនស្រួលខ្លួន
វិធីដែលល្អបំផុត គឺធ្វើតេស្តមើលជាតិសេតូន ដោយប្រើបន្ទះតេស្តមើលជាតិសេតូនក្នុងឈាម។ យើងប្រហែលជាមិនមានបន្ទះតេស្ត និងម៉ាស៊ីនមើលជាតិសេតូនក្នុងឈាមនៅផ្ទះនោះទេ។ ដូចនេះយើងគួរទៅមន្ទីរពេទ្យ ឬគ្លីនិកឯកជនដើម្បីអាចធ្វើតេស្តដោយឧបករណ៍ទាំងនោះបាន។
៤. យើងគួរធ្វើម៉េចនៅពេលមិនស្រួលខ្លួន?
សូមធ្វើតាមគោលការណ៍ណែនាំទូទៅខាងក្រោមនេះពេលដែលយើងមានជំងឺ៖
- មិនត្រូវឈប់ចាក់អាំងស៊ុយលីនដាច់ខាត
- កម្រិតអាំងស៊ុយលីនប្រហែលជាអាចនឹងត្រូវការបង្កើន ឬបន្ថយ អាស្រ័យលើកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម (BG) និងអាហារដែលបានញ៉ាំ។
- សូមបង្កើនការពិនិត្យមើលជាតិស្ករក្នុងឈាមរៀងរាល់ ៣ ទៅ ៤ម៉ោងម្ដង បើសិនជាមានបន្ទះតេស្តគ្រប់គ្រាន់។
- បើសិនជាមិនអាចធ្វើការតេស្តកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមនៅផ្ទះបានទេ សូមទៅពិនិត្យនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីអាចទទួលបានការធ្វើតេស្តទៀងទាត់។
- ផឹកទឹកឲ្យច្រើន និងត្រូវប្រាកដថាបានញ៉ាំអាហារត្រឹមត្រូវ។
- ព្យាបាលគ្រុនក្ដៅ
ការពិនិត្យរកមើលជាតិសេតូននៅក្នុងទឹកនោម ឬឈាម គឺជារឿងចាំបាច់។ ការបន្ថែមអាំងស៊ុយលីនជាទូទៅគឺមានសារសំខាន់ណាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម (លើកលែងតែជំងឺបង្កឲ្យធ្លាក់ចុះកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម)។
ករណីយើងឡើងជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមដោយគ្មាន ឬមានសេតូនតិចតួច យើងត្រូវ៖
– ចាក់អាំងស៊ុយលីន ៥ ទៅ ១០% នៃកម្រិតប្រើប្រចាំថ្ងៃសរុប ដោយប្រើអាំងស៊ុយលីនមានសកម្មភាពខ្លី ឬលឿន ហើយត្រូវធ្វើបែបនេះរៀងរាល់ ២ ទៅ ៤ម៉ោងម្ដង។
ករណីយើងឡើងជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមដោយមានសេតូនក្នុងកម្រិតមធ្យម ឬច្រើន យើងត្រូវ៖
–ចាក់ អាំងស៊ុយលីន ១០ ទៅ ២០% នៃកម្រិតប្រើប្រចាំថ្ងៃសរុប ដោយប្រើអាំងស៊ុយលីនមានសកម្មភាពខ្លី ឬលឿន និងត្រូវធ្វើបែបនេះរៀងរាល់ ២ ទៅ ៤ម៉ោងម្ដង។
ក្នុងករណីយើងមានអាការៈក្អួត នេះជាសញ្ញានៃការធ្លាក់ចុះកម្រិតអាំងស៊ុយលីន និងបញ្ហា Diabetic Ketoacidosis (DKA) ហើយ។ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់ ឬទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យភ្លាមៗ។
ត្ត្រឡប់ទៅទំព័រដើម
