သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တိုင်းတာဖို့ လိုအပ်တဲ့ကိရိယာများ

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တိုင်းစက် (ဂလူကိုမီတာ)

ဂလူကိုမီတာဆိုတာ သယ်ဆောင်ရလွယ်ပြီး သွေးတွင်းသကြားပမာဏကို တိုင်းတာပေးတဲ့ အီလက်ထရောနစ်ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ စက်ထဲကို လက်ချောင်းကသွေးအနည်းငယ်ထည့်ရုံနဲ့ အဖြေကိုသိရှိနိုင်ပါတယ်။ စက်ကို ထုတ်လုပ်တဲ့ကုမ္ပဏီရဲ့ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း စက်ထိန်းသိမ်းမှုနဲ့ အ​ဖြေမှန်​အောင်ချိန်ညှိမှု​တွေ လုပ်​ဆောင်ဖို့လိုပါတယ်။ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီပေါ် မူတည်ပြီး စက်တစ်ခုနဲ့တစ်ခု လုပ်ထုံးကွဲပြားမှုအနည်းငယ်ရှိနိုင်ပါတယ်။ သင့်ရဲ့ ဂလူကိုမီတာ အသုံးပြုပုံနဲ့ သိမ်းဆည်းပုံတို့ကို စက်မှာပါတဲ့လမ်းညွှန်စာရွက် ဒါမှမဟုတ် ဆရာဝန်/သူနာပြုတို့ထံကနေ သိရှိနိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်စစ်ဆေးသည့် အချောင်း(test strip)များ

မိမိအသုံးပြုတဲ့ ဂလူကိုမီတာအတွက် သီးသန့်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ test strip ချောင်းများကိုသာ သုံးပါ။ Strip​ချောင်းတစ်‌ချောင်းကို စမ်းသပ်မှုတစ်ခုအတွက် တစ်ကြိမ်သာသုံးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တစ်ခါစစ်ဆေးတဲ့အခါတိုင်း strip ချောင်းအသစ်တစ်ခု လဲသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ သက်တမ်းကုန်နေတဲ့ strip​ချောင်းတွေကို မသုံးရပါ။ စက်ထဲမှာပါတဲ့ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း strip​ချောင်းတွေကို သိမ်းဆည်းသင့်ပါတယ်။ test strip​ချောင်း များကို ရေခဲသေတ္တာတွင် မသိမ်းဆည်းရပါ။

လက်ထိပ်ဖောက်ကိရိယာများနှင့် အပ်(lancet)များ

Lancet ဆိုတာ အရေပြားကနေ သွေးဖောက်ဖို့ အသုံးပြုရတဲ့ အပ်ချွန်ပါ။ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေအနေနဲ့ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်စစ်ဆေးရာမှာ လိုအပ်တဲ့သွေးကိုရရှိဖို့ လက်ထိပ်ဖောက်ကိရိယာမှာ lancet ကို တပ်ဆင်ထားရပါမယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ဘယ်အချိန်တွေမှာ စစ်ဆေးသင့်သလဲ? အကြိမ်ရေဘယ်လောက် စစ်ဆေးသင့်သလဲ?

ဆီးချိုရောဂါသည်တွေအနေနဲ့ မိမိရဲ့သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ပမာဏကို တစ်နေ့ကို အနည်းဆုံး ၄ ကြိမ် စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် test strip​ချောင်း အလုံအလောက်ရှိရင်တော့ ၆ကြိမ်အထိ စစ်ဆေးနိုင်ပြီး ရလဒ်ကို ​ရေးမှတ်ပြီး မှတ်တမ်းတင်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

"သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို အကောင်းဆုံးတိုင်းတာနိုင်တဲ့ အချိန်တွေကတော့-

၁။ ဆီးချိုရောဂါရှိတဲ့သူတွေအနေနဲ့ အိပ်ရာနိုးပြီး နံနက်စာမစားမီ

၂။ နေ့လယ်စာမစားမီ

၃။ ညနေစာမစားမီ နဲ့

၄။ ညအိပ်ရာမဝင်မီ အချိန်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

စမ်းသပ်စရာ test strip ​ချောင်းအလုံအလောက်ရှိရင်တော့-

၅။ နံနက်စာစားပြီး ၂နာရီခွဲအကြာနဲ့

၆။ နေ့လယ်စာစားပြီး ၂နာရီခွဲအကြာမှာ ထပ်မံ စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။

"

ဆီးချိုရောဂါရှင်တွေအနေနဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အခါမှာ (လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်မီ၊ လုပ်နေစဉ်နဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပြီး နာရီများစွာအကြာ)​သွေးတွင်းအချိုဓါတ်အ​ပြောင်းအလဲ​တွေကိုသိရှိနိုင်ဖို့၊ တစ်ခါတရံညဘက်တွေမှာ လွန်ကဲတဲ့ သွေးချိုတက်တာ/ကျတာတွေကို သိရှိနိုင်ဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ဆီးချိုဆိပ်တက်တာကို ကာကွယ်ဖို့ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ပိုမိုစစ်ဆေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သွေးသကြားဓာတ်နည်းခြင်းကိုအတည်ပြုရန်နဲ့ ပြန်လည်​မြင့်တက်ကောင်းမွန်လာခြင်းကိုဆန်းစစ်ရာမှာလည်း အသုံးဝင်ပါတယ်။

လွန်ကဲစွာ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တက်ခြင်း/ကျခြင်းတို့ကြောင့် ဆီးချိုဆိပ်တက်ခြင်းနဲ့ မေ့မြောခြင်းတို့လို အသက်အန္တရာယ်ခြိမ်းခြောက်တဲ့ ပြဿနာတွေအထိ ကြုံတွေ့ရနိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ဘာလို့တတ်နိုင်သမျှ စစ်သင့်တာလဲ?

"ဆီးချိုရောဂါကို အောင်အောင်မြင်မြင်ကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ မိမိရဲ့သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို တတ်နိုင်သမျှစောင့်ကြည့်ရန်လိုအပ်ပါတယ်။ လုံလောက်တဲ့ test stripချောင်းတွေရှိရင် တစ်နေ့ကို ၆ ကြိမ်အထိ စစ်နိုင်ပါတယ်။ သွေးအဖြေတွေကို ဆရာဝန်နဲ့ ပြန်လည်ပြသရပါမယ်။ ဒါမှသာမိမိအတွက် သင့်လျော်တဲ့ကုသမှုကို ဆရာဝန်က ပြောင်းလဲထိန်းညှိပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

"

တစ်နေ့ကို သွေးအချိုဓာတ် ၆ခါစစ်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ကူပေမယ့် ဖြစ်နိုင်ရင် အနည်းဆုံး ၄ကြိမ် (အစာမစားခင်အချိန်​တွေနဲ့ ညအိပ်ရာမ၀င်မီအချိန်မှာ) ကြိုးစားစစ်ဆေးကာ ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ဘယ်လိုစစ်‌ဆေးသင့်သလဲ?

၁။ လက်ကိုဆေး၍ ခြောက်အောင်ပြုလုပ်ပါ။

၂။ ဂလူကိုမီတာတွင် test strip ​ချောင်းကိုထည့်ပါ။

၃။ လက်ချောင်းထိပ်ကို အပ်( lancet ) နှင့်ဖောက်ပါ။

၄။ စမ်းသပ်ရန် သွေးအလုံအလောက်ရသည်အထိ test strip ​ချောင်းပေါ်တွင် သွေးစက်ချပါ။

၅။ စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်းမှာ အဖြေကို ရရှိပါလိမ့်မယ်။

၆။ အဖြေကို မှတ်တမ်းစာအုပ်ထဲတွင် ​ရေးမှတ်ပြီးမှတ်တမ်းတင်ပါ။

၇။ အသုံးပြုခဲ့သည့် test strip​ချောင်း နှင့် lancet များကို သင့်တော်သောဘူး (ဥပမာ ပလတ်စတစ်ပုလင်း)ထဲသို့ စွန့်ပစ်ပါ။ ဂလူကိုမီတာကို ပြန်လည်သိမ်းဆည်းပါ။

အကြံပြုချက်– သွေးကို လက်ချောင်းတစ်ချောင်းထဲမှသာ အမြဲမဖောက်ပါနှင့်။ လက်ချောင်းထိပ်၏ ဘေးဘက်များမှသွေးကို ဖောက်ယူခြင်းက နာကျင်မှုကို လျှော့ချနိုင်ပါသည်။

သွေးအဖြေတွေကို ဘယ်လိုဖတ်ရမလဲ?

ပုံမှန်အားဖြင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်မှာ ၄ - ၁၀ mmol/l (၇၂ - ၁၈၀ mg/dL) အတွင်းရှိပါတယ်။

-အိပ်ရာနိုးပြီး မနက်စာမစားမီအချိန်မှာ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ဟာ ၄ - ၇ mmol/L (၇၂ - ၁၂၆mg/dL) အကြား ရှိသင့်ပါတယ်။

အစာစားပြီးချိန်နှင့် အိပ်ရာဝင်ချိန်မှာတော့ ၅ - ၁၀ mmol/L (၉၀ - ၁၈၀ mg/dL) အကြားရှိသင့်ပါတယ်။

- ရည်မှန်းသွေးချိုပမာဏတွေဟာ လူနာတစ်ဦးချင်းစီအလိုက် ကွာခြားနိုင်တာမို့ ဆရာဝန်နဲ့ သေချာတိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ၄.၀ mmmol/L (၇၂ mg/dL) အောက်တွင်ရှိပါက ၎င်းကို HYPO (ဟိုက်ပို)- သွေးချိုကျသည် ဟု သတ်မှတ်ပါ။ အသေးစိတ်ကို သွေးချိုကျခြင်းအချက်အလက်ဆိုင်ရာစာရွက်တွင် ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။

တစ်ခါတရံ သွေးချိုကျသည့်လက္ခဏာများကို ​သွေးတွင်းအချိုဓါတ် ၄.၀ mmol/L (၇၂ mg/dL) ​အောက်ကောင်း​ကောင်းမကျပဲ တွေ့ရှိလျှင်လည်း ယင်းကို HYPO ဟိုက်ပို (​သွေးတွင်းအချိုဓါတ်ကျခြင်း)ဟုသဘောထား၍ ကုသသင့်ပါသည်။

သတိပြုရန်-

- အစာမစားမီ သွေးတွင်းအချိုဓာတ် အမြဲမြင့်တက်နေပါက ယခင်ထိုးထားသော အင်ဆူလင်ပမာဏ မလုံလောက်ခြင်း​ကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

- အစာမစားမီ သွေးတွင်းအချိုဓာတ် အမြဲကျနေပါက ယခင်ထိုးထားသော အင်ဆူလင်ပမာဏများနေခြင်း​ကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

- အစာမစားမီ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်သည် တစ်ခါတရံ မြင့်ပြီး တစ်ခါတရံ ကျနေပါက အင်ဆူလင်ဆေးပမာဏ ၊ မိမိစားထားသောအစာနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းတို့ကဲ့သို့သော အကြောင်းရင်းများစွာကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါသည်။

HbA1c ဆိုတာ ဘာလဲ?

HbA1c စစ်ဆေးမှုကို သင့်ဆရာဝန်က ၃လတစ်ကြိမ်ပြုလုပ်​ပါလိမ့်မယ်။ စစ်ဆေးရရှိတဲ့ရလဒ်ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်လကနေ သုံးလအတွင်း သွေးထဲမှာရှိတဲ့ ပျမ်းမျှသကြားဓာတ်ပမာဏကို ထင်ဟပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် HbA1c ပမာဏမြင့်လေ၊ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ထိန်းချုပ်မှုအားနည်းလေဖြစ်ပြီး ဆီးချိုရောဂါရဲ့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာ ဖြစ်နိုင်ချေပိုများတတ်ပါတယ်။

မိမိရဲ့သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ကိုယ်တိုင်စောင့်ကြည့်တတ်တဲ့ အလေ့အကျင့်ရှိရင်တော့ ဆရာဝန်က HbA1c ပမာဏ ၇%အောက်ကို ထိန်းညှိထားပါလိမ့်မယ်။

လက်ရှိ သင့်ရဲ့ HbA1c က ၇.၅% ထက်ကျော်လွန်​နေရင်​တော့ ဒီ HbA1c ပမာဏ​လျှော့ချခြင်းဖြင့် ဆီးချိုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေကို ကာကွယ်နိုင်တယ်ဆိုတာကို နားလည်ဖို့အ​ရေးကြီးပါတယ်။ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို မကြာခဏစစ်ဆေးတဲ့အ​လေ့အကျင့်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် မိမိတို့ရဲ့ HbA1c ပမာဏကို လျှော့ချလို့ရပါတယ်။