T1D အချက်အလက်

Icon

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပညာရှင်များ

ကျွန်ုပ်တို့အကြောင်း

သွေးချိုကျခြင်းကို ကုသခြင်း

တည်းဖြတ်ချက်များ 18.06.2025

Anne-Charlotte Ficheroulle

Pharmacist, Digital Innovation Manager, A4D

သွေးချိုကျတယ်ဆိုတာ ဘာလဲ?

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ဆိုတာ သွေးထဲမှာရှိတဲ့ သကြားပမာဏဖြစ်ပါတယ်။ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တွေ အရမ်းနည်းလာတာကို သွေးချိုကျတယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အလွန်အမင်းသွေးချိုကျနေရင် စိုးရိမ်ရလို့ အမြန်ဆုံးဆေးကုသမှုခံယူဖို့ လိုပါတယ်။

အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါသည်တွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ သွေးချိုအလွန်အမင်း တက်တာ၊ ကျတာမျိုးတွေ မဖြစ်အောင် မိမိကိုယ်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သင့်ပါတယ်။

သွေးချိုကျတာကို ဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ?

သွေးချိုကျခြင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေဟာ လူနာအပေါ်မှာရော ၊ သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ဘယ်လောက်မြန်မြန်ကျဆင်းသွားတဲ့အပေါ်မှာရော မူတည်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကျနေပြီလို့ သတိပေးနေတဲ့လက္ခဏာတွေကတော့ -

- ချွေးထွက်ခြင်း

- အလွန်အမင်း ဗိုက်ဆာခြင်း

- နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း

- စကားကောင်းကောင်းမပြောနိုင်ခြင်း

- စိတ်တိုလွယ်​နေခြင်း/ဂဏှာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း

- မူးဝေခြင်း

- ပင်ပန်းနုံးချိခြင်း

- အမြင်အာရုံ​ဝေဝါးခြင်း

- အ​ကြောင်းမရှိပဲငိုခြင်း

- ကတုန်ကယင်ဖြစ်ခြင်း တို့ဖြစ်ပါတယ်။

တခါတရံ သွေးချိုဓါတ်အလွန်အမင်းကျဆင်းခြင်း ကြောင့် တက်တာ၊ သတိလစ်မေ့မြောတာအထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ဒီလက္ခဏာတွေပြလာတိုင်း သွေးချိုကျတာကြောင့်ပဲလို့ ပုံ​သေမှတ်ယူထားလို့မရပါဘူး။ ဒါကြောင့် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်တိုင်း မိမိတို့ရဲ့သွေးအချိုဓာတ်ကို အမြဲစစ်ဆေးပါ။ စိတ်နဲ့တင် မခန့်မှန်းပါနဲ့!

အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေဟာ ညဘက်မှာ သွေးချိုကျတတ်ပြီး ငို​ကြွေးတာ၊ အိပ်မက်ဆိုးတွေမက်တာနဲ့ ချွေးအရမ်းထွက်တာ( ညဝတ်အိပ်တဲ့အကျီ​တွေ အိပ်ယာခင်း​တွေစို​နေတာမျိုး)တွေ ခံစားရတတ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နိုးလာတဲ့အချိန်မှာ ခေါင်းကိုက်တာ ၊ အားနည်းပြီး ဒယီးဒယိုင်ဖြစ်တာမျိုးလည်း ဖြစ်တတ်ပါသေးတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကျစေတဲ့ အကြောင်းများ

အောက်ပါအခြေအနေတွေမှာ ‌ သွေးချိုကျခြင်း ပိုမိုဖြစ်ပွားနိုင်ပါတယ်–

- အစာစားချိန်မှာမစားလိုက်တာနဲ့ အစားနည်းတာ

- အစာပို/ထပ်မစားဘဲ ပုံမှန်ထက်ပိုပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန်/ကြာကြာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ

- အင်ဆူလင်ပိုထိုးမိတာ

"- အစာစားချိန်၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ချိန်တွေပေါ်မူတည်ပြီး အင်ဆူလင်ကို အချိန်ကိုက်​အောင်မထိုးတာ

"

- ညဘက် သွေးချိုကျတာ

- လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပြီး နာရီအတော်ကြာမှ သွေးချိုကျတာ

- အရက်သောက်တဲ့အခါ အရက်က ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ သွေးအချိုဓာတ်ထိန်းညှိမှုကို ထိခိုက်စေလို့ ရုတ်တရက်သွေးချိုကျတာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရက်နဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတို့ရဲ့ အန္တရာယ်တွေကို အထူးသတိထားဖို့အ​ရေးကြီးပါတယ်။

ဒါ့အပြင် သွေးချိုပိုကျနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။

အဲဒါတွေကတော့ -

- အင်ဆူလင်ကို အရေပြားထဲအစား ကြွက်သားထဲကို မှားထိုးမိတာ

- အင်ဆူလင်ကို လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အခါ အသုံးပြုမယ့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းကိုထိုးတာ (ဥပမာ - ဘောလုံးမကစားခင် ခြေ​ထောက်ကို ဆေးထိုးတာ) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။

အထက်​ဖော်ပြပါအအခြေအနေတွေကြောင့် သွေးချိုပိုကျနိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို စစ်ဆေးခြင်း

သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ကျ/မကျ သေချာသိနိုင်တဲ့ တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းကတော့ ဂလူကိုမီတာဖြင့် စစ်​ဆေးခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေအနေအရ ဂလူကိုမီတာနဲ့ ချက်ချင်းစစ်​ဆေးကြည့်ဖို့အဆင်မပြေခဲ့ရင် ရောဂါလက္ခဏာပိုမို ဆိုးရွားမလာခင် သွေးချိုကျနေတာကို ချက်ချင်းကုသဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

အချို့သော ဆီးချို‌ရောဂါသည်တွေဟာ မိမိရဲ့ သွေးချိုကျဆင်းနေတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတိမပြုမိတာမျိုးရှိတဲ့အတွက် သွေးချိုဓာတ်ကိုမကြာခဏစစ်​ဆေးဖို့နဲ့ သွေးချိုကျတာကို အထူးသတိထားပြီးကာကွယ်ဖို့ ပိုလို့အရေးကြီးလာပါတယ်။ တကယ်လို့ မိမိမှာလည်း သွေးချိုကျတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးပြသနာရှိတယ်လို့ခံစားလာရတယ်ဆိုရင်တော့ ဆီးချိုကုသစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဆက်သွယ်ဖို့ မမေ့ပါနဲ့။

သွေးချိုကျနေရင် (ဟိုက်ပိုရ​နေရင်) ဘယ်လိုကုသမလဲ?

သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ၄.၀ mmol/l (၇၂mg/dL) အောက်ရောက်နေပါက အမြန်ဆုံးကုသမှုခံယူသင့်ပါတယ်။ လိုက်နာလုပ်ဆောင်ရမယ့် အဆင့်တွေကတော့–

- သကြားရည် စားပွဲတင်ဇွန်းတစ်ဇွန်း ဒါမှမဟုတ် ချိုသောအရည် (ဥပမာ-သစ်သီးဖျော်ရည်၊ ကိုလာ) ခွက်တဝက်သောက်ပါ။ ပြီးလျှင် သွေးအချိုဓာတ်ပြန်လည်မစစ်ဆေးခင် ၁၅ မိနစ်ခန့် အနားယူပါ။

- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်သည် ၄.၀ mmol/L (၇၂mg/dL) ထက်​ကျော်လာပါက ၎င်းပမာဏကို အတည်ပြုရန် မိနစ် ၂၀-၃၀ အကြာတွင် ပြန်လည်စစ်ဆေးပါ။

- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်သည် ၄.၀ mmol/l (၇၂mg/dL) အောက်တွင် ရှိနေသေးပါက သကြားရည် စားပွဲတင်ဇွန်းတစ်ဇွန်း ဒါမှမဟုတ် ချိုသောအရည် (ဥပမာ-သစ်သီးဖျော်ရည်၊ ကိုလာ) တစ်ခွက်ထပ်သောက်ပါ။ ပြီးလျှင် သွေးအချိုဓာတ်ပြန်လည်မစစ်ဆေးခင် ၁၅ မိနစ်ခန့် အနားယူပါ။

သွေးချိုကျခြင်းသည် အစာစားချိန်မတိုင်မီ (အင်ဆူလင်ထိုးလေ့ရှိသောအချိန်)တွင် ဖြစ်ပွားပါက သွေးချိုကျခြင်းကို ဦးစားပေးကုသသင့်ပြီး သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ၄.၀ mmol/L (၇၂mg/dL) ထက်ကျော်ပါက အင်ဆူလင်ကို ပုံမှန်အတိုင်း ပေးနိုင်သည်။ အင်ဆူလင်ကိုမထိုးပဲမ​နေရပါ။ အထူးသဖြင့် နံနက်စောစော သွေးချိုကျတဲ့ကိစ္စမျိုး​တွေမှာ အင်ဆူလင်ကိုမထိုးပဲ​နေလိုက်တာမျိုးမလုပ်ရပါ။

အကယ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သည် တက်နေ သို့မဟုတ် သတိလစ်နေပါက အသက်ရှုလမ်း​ကြောင်းပိတ်ခြင်း၊ အဆုတ်ထဲသို့အစာဝင်သွားခြင်း(ထိုမှတဆင့်ပိုမိုဆိုးဝါး​သောအဆုတ်​​ယောင်ခြင်း)များဖြစ်နိုင်၍ အစာကျွေးရန် မကြိုးစားရပါ။ အရေးပေါ်အခြေအနေဖြင့် ဆေးရုံသို့သွားရန် လိုအပ်ပါသည်။

သွေးချိုကျခြင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဉာဏ်စမ်းမေးခွန်းတွေကို အခုပဲ ဖြေဆိုလိုက်ပါ။

Icon ရှင်းလင်းချက်