
T1D အချက်အလက်
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပညာရှင်များ
ကျွန်ုပ်တို့အကြောင်း
သွေးချိုကျခြင်းကို ကုသခြင်း
တည်းဖြတ်ချက်များ 18.06.2025
သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ဆိုတာ သွေးထဲမှာရှိတဲ့ သကြားပမာဏဖြစ်ပါတယ်။ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တွေ အရမ်းနည်းလာတာကို သွေးချိုကျတယ်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ အလွန်အမင်းသွေးချိုကျနေရင် စိုးရိမ်ရလို့ အမြန်ဆုံးဆေးကုသမှုခံယူဖို့ လိုပါတယ်။
အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါသည်တွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ သွေးချိုအလွန်အမင်း တက်တာ၊ ကျတာမျိုးတွေ မဖြစ်အောင် မိမိကိုယ်ကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သင့်ပါတယ်။
သွေးချိုကျခြင်းရဲ့ လက္ခဏာတွေဟာ လူနာအပေါ်မှာရော ၊ သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ဘယ်လောက်မြန်မြန်ကျဆင်းသွားတဲ့အပေါ်မှာရော မူတည်ပါတယ်။
သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကျနေပြီလို့ သတိပေးနေတဲ့လက္ခဏာတွေကတော့ -
- ချွေးထွက်ခြင်း
- အလွန်အမင်း ဗိုက်ဆာခြင်း
- နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း
- စကားကောင်းကောင်းမပြောနိုင်ခြင်း
- စိတ်တိုလွယ်နေခြင်း/ဂဏှာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း
- မူးဝေခြင်း
- ပင်ပန်းနုံးချိခြင်း
- အမြင်အာရုံဝေဝါးခြင်း
- အကြောင်းမရှိပဲငိုခြင်း
- ကတုန်ကယင်ဖြစ်ခြင်း တို့ဖြစ်ပါတယ်။
တခါတရံ သွေးချိုဓါတ်အလွန်အမင်းကျဆင်းခြင်း ကြောင့် တက်တာ၊ သတိလစ်မေ့မြောတာအထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဒီလက္ခဏာတွေပြလာတိုင်း သွေးချိုကျတာကြောင့်ပဲလို့ ပုံသေမှတ်ယူထားလို့မရပါဘူး။ ဒါကြောင့် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်တိုင်း မိမိတို့ရဲ့သွေးအချိုဓာတ်ကို အမြဲစစ်ဆေးပါ။ စိတ်နဲ့တင် မခန့်မှန်းပါနဲ့!
အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေဟာ ညဘက်မှာ သွေးချိုကျတတ်ပြီး ငိုကြွေးတာ၊ အိပ်မက်ဆိုးတွေမက်တာနဲ့ ချွေးအရမ်းထွက်တာ( ညဝတ်အိပ်တဲ့အကျီတွေ အိပ်ယာခင်းတွေစိုနေတာမျိုး)တွေ ခံစားရတတ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နိုးလာတဲ့အချိန်မှာ ခေါင်းကိုက်တာ ၊ အားနည်းပြီး ဒယီးဒယိုင်ဖြစ်တာမျိုးလည်း ဖြစ်တတ်ပါသေးတယ်။
အောက်ပါအခြေအနေတွေမှာ သွေးချိုကျခြင်း ပိုမိုဖြစ်ပွားနိုင်ပါတယ်–
- အစာစားချိန်မှာမစားလိုက်တာနဲ့ အစားနည်းတာ
- အစာပို/ထပ်မစားဘဲ ပုံမှန်ထက်ပိုပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန်/ကြာကြာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ
- အင်ဆူလင်ပိုထိုးမိတာ
"- အစာစားချိန်၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ချိန်တွေပေါ်မူတည်ပြီး အင်ဆူလင်ကို အချိန်ကိုက်အောင်မထိုးတာ
"
- ညဘက် သွေးချိုကျတာ
- လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပြီး နာရီအတော်ကြာမှ သွေးချိုကျတာ
- အရက်သောက်တဲ့အခါ အရက်က ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ သွေးအချိုဓာတ်ထိန်းညှိမှုကို ထိခိုက်စေလို့ ရုတ်တရက်သွေးချိုကျတာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရက်နဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးတို့ရဲ့ အန္တရာယ်တွေကို အထူးသတိထားဖို့အရေးကြီးပါတယ်။
ဒါ့အပြင် သွေးချိုပိုကျနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။
အဲဒါတွေကတော့ -
- အင်ဆူလင်ကို အရေပြားထဲအစား ကြွက်သားထဲကို မှားထိုးမိတာ
- အင်ဆူလင်ကို လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အခါ အသုံးပြုမယ့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းကိုထိုးတာ (ဥပမာ - ဘောလုံးမကစားခင် ခြေထောက်ကို ဆေးထိုးတာ) တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
အထက်ဖော်ပြပါအအခြေအနေတွေကြောင့် သွေးချိုပိုကျနိုင်ပါတယ်။
သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ကျ/မကျ သေချာသိနိုင်တဲ့ တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းကတော့ ဂလူကိုမီတာဖြင့် စစ်ဆေးခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အခြေအနေအရ ဂလူကိုမီတာနဲ့ ချက်ချင်းစစ်ဆေးကြည့်ဖို့အဆင်မပြေခဲ့ရင် ရောဂါလက္ခဏာပိုမို ဆိုးရွားမလာခင် သွေးချိုကျနေတာကို ချက်ချင်းကုသဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
အချို့သော ဆီးချိုရောဂါသည်တွေဟာ မိမိရဲ့ သွေးချိုကျဆင်းနေတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတိမပြုမိတာမျိုးရှိတဲ့အတွက် သွေးချိုဓာတ်ကိုမကြာခဏစစ်ဆေးဖို့နဲ့ သွေးချိုကျတာကို အထူးသတိထားပြီးကာကွယ်ဖို့ ပိုလို့အရေးကြီးလာပါတယ်။ တကယ်လို့ မိမိမှာလည်း သွေးချိုကျတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးပြသနာရှိတယ်လို့ခံစားလာရတယ်ဆိုရင်တော့ ဆီးချိုကုသစောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဆက်သွယ်ဖို့ မမေ့ပါနဲ့။
သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ၄.၀ mmol/l (၇၂mg/dL) အောက်ရောက်နေပါက အမြန်ဆုံးကုသမှုခံယူသင့်ပါတယ်။ လိုက်နာလုပ်ဆောင်ရမယ့် အဆင့်တွေကတော့–
- သကြားရည် စားပွဲတင်ဇွန်းတစ်ဇွန်း ဒါမှမဟုတ် ချိုသောအရည် (ဥပမာ-သစ်သီးဖျော်ရည်၊ ကိုလာ) ခွက်တဝက်သောက်ပါ။ ပြီးလျှင် သွေးအချိုဓာတ်ပြန်လည်မစစ်ဆေးခင် ၁၅ မိနစ်ခန့် အနားယူပါ။
- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်သည် ၄.၀ mmol/L (၇၂mg/dL) ထက်ကျော်လာပါက ၎င်းပမာဏကို အတည်ပြုရန် မိနစ် ၂၀-၃၀ အကြာတွင် ပြန်လည်စစ်ဆေးပါ။
- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်သည် ၄.၀ mmol/l (၇၂mg/dL) အောက်တွင် ရှိနေသေးပါက သကြားရည် စားပွဲတင်ဇွန်းတစ်ဇွန်း ဒါမှမဟုတ် ချိုသောအရည် (ဥပမာ-သစ်သီးဖျော်ရည်၊ ကိုလာ) တစ်ခွက်ထပ်သောက်ပါ။ ပြီးလျှင် သွေးအချိုဓာတ်ပြန်လည်မစစ်ဆေးခင် ၁၅ မိနစ်ခန့် အနားယူပါ။
သွေးချိုကျခြင်းသည် အစာစားချိန်မတိုင်မီ (အင်ဆူလင်ထိုးလေ့ရှိသောအချိန်)တွင် ဖြစ်ပွားပါက သွေးချိုကျခြင်းကို ဦးစားပေးကုသသင့်ပြီး သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ၄.၀ mmol/L (၇၂mg/dL) ထက်ကျော်ပါက အင်ဆူလင်ကို ပုံမှန်အတိုင်း ပေးနိုင်သည်။ အင်ဆူလင်ကိုမထိုးပဲမနေရပါ။ အထူးသဖြင့် နံနက်စောစော သွေးချိုကျတဲ့ကိစ္စမျိုးတွေမှာ အင်ဆူလင်ကိုမထိုးပဲနေလိုက်တာမျိုးမလုပ်ရပါ။
အကယ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်သည် တက်နေ သို့မဟုတ် သတိလစ်နေပါက အသက်ရှုလမ်းကြောင်းပိတ်ခြင်း၊ အဆုတ်ထဲသို့အစာဝင်သွားခြင်း(ထိုမှတဆင့်ပိုမိုဆိုးဝါးသောအဆုတ်ယောင်ခြင်း)များဖြစ်နိုင်၍ အစာကျွေးရန် မကြိုးစားရပါ။ အရေးပေါ်အခြေအနေဖြင့် ဆေးရုံသို့သွားရန် လိုအပ်ပါသည်။