ព័ត៌មាន T1D
អ្នកជំនាញថែទាំសុខភាព
អំពីពួកយើង
តើអ្វីទៅជាអាំងស៊ុយលីន ហើយមានប៉ុន្មានប្រភេទ?
កែសម្រួលដោយ: 22.01.2025
អាំងស៊ុយលីន គឺជាអ័រម៉ូន ដែលជួយបន្ថយកម្រិតគ្លុយកូស (ជាតិស្ករមួយប្រភេទ) នៅក្នុងឈាម។ ចំពោះ អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ លំពែងរបស់អ្នកទាំងនោះផលិតអាំងស៊ុយលីនបានតិចបំផុត ឬមិនមានតែម្ដង។ រាល់អ្នកជំងឺទាំងអស់ដែលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ១ គឺសុទ្ធតែត្រូវការអាំងស៊ុយលីន ដែលចាក់បញ្ចូលនៅក្រោមស្បែក។
គោលដៅចម្បងក្នុងការព្យាបាលដោយអាំងស៊ុយលីននេះ គឺធ្វើម៉េចឲ្យកម្រិតអាំងស៊ុយលីនដែលចាក់ ដូចគ្នានឹងកម្រិតអាំងស៊ុយលីនដែលរាងកាយយើងត្រូវការទាំងនៅពេលថ្ងៃ និងយប់។ ការធ្វើដូចនេះ មានន័យថា កម្រិតគ្លុយកូសនៅក្នុងឈាមគឺត្រូវធ្វើឲ្យកៀកនៅកម្រិតធម្មតាតាមដែលអាចធ្វើបាន ដើម្បីអាចឲ្យយើងជាអ្នកជំងឺចៀសផុតពីបញ្ហារយៈពេលខ្លី និងបញ្ហារយៈពេលវែងផ្សេងៗដែលបង្កឡើងដោយជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ នៅពេលដែលអ្នកជំងឺចាប់ផ្ដើមចាក់អាំងស៊ុយលីន នឹងត្រូវការចំណាយពេលមួយចំនួនដើម្បីរកកម្រិតដែលត្រឹមត្រូវ។ គ្រូពេទ្យនឹងតម្រូវឲ្យអ្នកជំងឺពិនិត្យមើលកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម បីបួនដងក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយគ្រូពេទ្យនឹងយកព័ត៌មានទាំងនោះ ដើម្បីកម្រិតជាតិថ្នាំដែលអ្នកជំងឺត្រូវចាក់។
ប្រភេទអាំងស៊ុយលីន និងកម្រិតដែលអ្នកជំងឺត្រូវប្រើរៀងរាល់ថ្ងៃ អាស្រ័យលើផែនការគ្រប់គ្រងជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ អ្នកជំងឺខ្លះ ដែលមានជំងឺនេះ ត្រូវចាក់ថ្នាំ ពីរលើកក្នុងមួយថ្ងៃ ឯអ្នកខ្លះទៀតត្រូវចាក់ បីបួនដងដើម្បីអាចរក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងកម្រិតដែលគ្រប់គ្រងបាន។ គ្រូពេទ្យនឹងជួយប្រាប់យើងថាកម្រិតប៉ុន្មានដែលល្អបំផុតសម្រាប់លក្ខខណ្ឌរាងកាយយើងម្នាក់ៗ។
– អាំងស៊ុយលីនមានសកម្មភាពរយៈពេលខ្លី (Short acting)
អាំងស៊ុយលីនដែលមានសកម្មភាពរយៈពេលខ្លី អាចជួយគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមភ្លាមៗ ដែលកើតឡើងនៅពេលដែលញ៉ាំអាហារ។ អាំងស៊ុយលីនប្រភេទនេះមានសកម្មភាពលឿន ប៉ុន្តែមានក្នុងរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ។ ពេលពិតប្រាកដដែលអ្នកជំងឺត្រូវចាក់អាំងស៊ុយលីនប្រភេទនេះ គឺអាស្រ័យលើរយៈពេលញ៉ាំអាហាររបស់អ្នកជំងឺ។ ជាធម្មតា គួរចាក់នៅ៣០នាទី ឬភ្លាមៗ មុនទទួលទានអាហារ ហើយក៏អាស្រ័យលើប្រភេទអាំងស៊ុយលីនដែលអ្នកជំងឺប្រើដែរ។
– អាំងស៊ុយលីនមានសកម្មភាពរយៈពេលវែង (Long acting)
អាំងស៊ុយលីនមានសកម្មភាពរយៈពេលវែង (long acting) មានសកម្មភាពយឺតៗ និងមានប្រសិទ្ធភាពស្ទើរតែពេញមួយថ្ងៃ។ អាំងស៊ុយលីននេះជួយកែសម្រួលកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម ចន្លោះពេលអាហារ រក្សាកម្រិតជាតិស្ករនៅក្នុងឈាមឲ្យនៅថេរ ទាំងថ្ងៃទាំងយប់។ ជាធម្មតាអាំងស៊ុយលីនប្រភេទនេះច្រើនតែចាក់នៅពេលចូលគេង។ ពេលវេលាចាក់ពិតប្រាកដ គឺអាស្រ័យលើប្រភេទអាំងស៊ុយលីនដែលយើងប្រើ។ សូមពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីដឹងព័ត៌មានកាន់តែច្បាស់។
យើងមិនអាចបញ្ឈប់សកម្មភាពអាំងស៊ុយលីនឡើយក្រោយចាក់បញ្ចូល ហើយសកម្មភាព និងឥទ្ធិពលរបស់វានឹងកើតមានឡើង។ ដូចនេះ យើងត្រូវប្រាកដថាបានប្រើកម្រិតដែលត្រឹមត្រូវ និងត្រូវតាមពេលវេលាកំណត់។ ឧទាហរណ៍ បើសិនយើងញ៉ាំអាហារយឺតជាងធម្មតា ដោយសារតែទៅញ៉ាំអាហារក្រៅជាមួយមិត្តភ័ក្ដិ នោះយើងប្រហែលជាអាចនឹងពន្យារការចាក់អាំងស៊ុយលីន។ ដូចនេះ យើងគួរញ៉ាំអាហារសម្រន់បន្តិចបន្តួច នៅពេលម៉ោងញ៉ាំអាហារធម្មតារបស់យើងវិញ ហើយក៏ចាក់អាំងស៊ុយលីនក្រោយ។
ការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបៀបរបបញ៉ាំអាហារដែលបានរៀបចំជារៀងរាល់ថ្ងៃ និងការធ្វើលំហាត់ប្រាណជាទៀងទាត់បន្ថែមពីលើការប្រើថ្នាំនឹងជួយយើងក្នុងការរក្សាកម្រិតជាតិគ្លុយកូសក្នុងឈាមក្នុងកម្រិតមួយដែលមានសុខភាពល្អ ហើយនឹងជួយឱ្យយើងដឹងថាកម្រិតអាំងស៊ុយលីនត្រូវប្រើក្នុងបរិមាណប៉ុន្មាន។ ប្រសិនបើយើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនច្បាស់ថាគួរកែសម្រួលកម្រិតអាំងស៊ុយលីនត្រូវប្រើមានចំនួនប៉ុន្មាននោះ យើងអាចសាកសួរប៉ាម៉ាក់ ឬគ្រូពេទ្យដើម្បីបានព័ត៌មានច្បាស់លាស់។
មានពេលខ្លះទោះបីជាយើងបានបំពេញត្រឹមត្រូវតាមគោលការណ៍ហើយក៏ដោយ ក៏កម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមនៅតែមិនអាចគ្រប់គ្រងបានល្អ។ ជាការពិត ចំពោះអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមមានពេលខ្លះ បរិមាណអាំងស៊ុយលីនបានប្រើនឹងអាចមានចំនួនច្រើនពេក ឬតិចពេកសម្រាប់តម្រូវការរាងកាយ ហើយកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមអាចនឹងខ្ពស់ ឬទាបពេកដែរ។
បញ្ហាទូទៅមួយក្នុងចំណោមអ្នកដែលប្រើអាំងស៊ុយលីន គឺកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមចុះទាប ឬហៅថា Hypoglycemia ។ បញ្ហានេះអាចកើតឡើងគ្រប់ពេល ប៉ុន្តែរឿងនេះទំនងជាកើតមានចំពោះអ្នកជំងឺដែលញ៉ាំអាហារតិច ឬហាត់ប្រាណច្រើនជាងធម្មតា។ ការថយចុះទាបជាតិស្ករក្នុងឈាម (Hypoglycemia) ក៏អាចកើតមានផងដែរនៅប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ដំបូង ឬប៉ុន្មានខែដំបូង បន្ទាប់ពីមនុស្សម្នាក់វិវត្តជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ ១ ។
ប្រសិនបើជាតិគ្លុយកូសក្នុងឈាមរបស់យើងទាបពេកជាប្រចាំ នោះអាចមានន័យថាកម្រិតអាំងស៊ុយលីន ឬផែនការអាហាររបស់យើងត្រូវការកែសម្រួលឡើងវិញហើយ។ បើបញ្ហានេះកើតឡើងយើងត្រូវជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ព្រោះអ្នកទាំងនោះនឹងជួយយើងក្នុងការបង្កើតផែនការដើម្បីជួយរក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមឱ្យនៅកៀកនឹងសភាពធម្មតា។