1. Vì sao người bệnh đái tháo đường cần xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh?

Người bệnh đái tháo đường không nhất thiết phải tuân thủ một chế độ ăn uống quá nghiêm ngặt nhưng cần quan tâm đến loại thực phẩm và khẩu phần ăn hằng ngày. Vì sao vậy? Bởi việc này sẽ giúp duy trì đường huyết ổn định. 

Cân bằng lượng carbohydrate (tinh bột) nạp vào cơ thể với liều insulin sử dụng và mức độ vận động là chìa khoá để kiểm soát tốt lượng đường trong máu. Điều này sẽ giúp bạn ngăn ngừa một số biến chứng lâu dài của bệnh đái tháo đường.

Hiểu rõ về thành phần của các loại thức ăn mà mình tiêu thụ rất quan trọng, đặc biệt là nhóm thực phẩm chứa carbohydrate và phân loại xem carbohydrate đó tốt hay xấu.

Carbohydrate tốt được tìm thấy trong các loại thực phẩm chưa qua chế biến như rau lá xanh hoặc rau củ (ví dụ như cà rốt hoặc cà tím). Carbohydrate xấu được tìm thấy trong các loại thực phẩm chế biến sẵn như đồ ngọt, món ăn vặt (ví dụ như bánh ngọt, sô-cô-la, kẹo) hoặc đồ uống có đường. Hãy nên thận trọng với các loại đồ ăn vặt đường phố và đồ uống có thêm sữa đặc hoặc quá nhiều đường.

Nếu có thể, hãy tập thói quen đọc kỹ nhãn thực phẩm để biết thành phần, hàm lượng dinh dưỡng và mức năng lượng của loại thực phẩm đó.

Nếu muốn mua thức ăn đã được chế biến sẵn từ bên ngoài, đừng ngần ngại hỏi người bán về thành phần nguyên liệu và xem liệu họ có cho thêm đường vào món ăn hay không.

Đọc thêm

2. Phương pháp đĩa thức ăn

Để cân bằng giữa lượng carbohydrate và các dưỡng chất khác nhằm kiểm soát bệnh và giúp bữa ăn thêm ngon miệng, hãy thử thực hiện phương pháp đĩa thức ăn đơn giản sau đây:

• 1/2 đĩa: rau lá xanh và rau củ không chứa tinh bột như bắp cải, bông cải xanh, cà rốt, dưa leo hoặc rau muống…

• 1/4 đĩa: carbohydrate từ gạo hoặc rau củ giàu tinh bột như cơm (gạo trắng, gạo lứt), bánh mì nguyên cám, hủ tíu, mì hay khoai tây… 

• 1/4 đĩa: chất đạm (protein) như thịt nạc, cá hoặc trứng…

• Bổ sung (hoặc bữa phụ): một ly sữa (ít béo) hoặc một phần (bằng một nắm bàn tay) trái cây tươi.

Hiểu rõ về từng loại thực phẩm bản thân nạp vào cơ thể cũng như tác động của chúng đối với sức khỏe là rất quan trọng. Thức ăn giống như một người bạn. Hãy nên lựa chọn những một "người bạn tốt" để đồng hành cùng bản thân phát triển khỏe mạnh.

3. Những lời khuyên về chế độ ăn uống dành cho người bệnh đái tháo đường típ 1

– Ăn đúng giờ, không bỏ bữa.
– Nạp đủ lượng carbohydrate cơ thể cần mỗi ngày.
– Uống nhiều nước.
– Ưu tiên các nguồn carbohydrate tốt cho sức khoẻ như gạo lứt, bánh mì nguyên cám…
– Ăn nhiều rau và trái cây.
– Chọn các món ăn nhẹ tốt cho sức khỏe (chẳng hạn như một phần (ước lượng bằng một nắm bàn tay) trái cây tươi) vào các bữa phụ.
– Tập thể dục đều đặn, khoảng 30 phút mỗi ngày. 

Đồng thời, người bệnh đái tháo đường cũng cần tránh hoặc hạn chế:

– Đồ uống có chứa nhiều đường, đồ ăn vặt hoặc các món tráng miệng. Tuy nhiên, vẫn có thể thưởng thức những món ăn, đồ uống này vào các dịp đặc biệt như sinh nhật hoặc kỷ niệm nhưng với lượng vừa đủ.

– Thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt hộp.

– Giảm lượng muối trong thức ăn hằng ngày.

Về rượu bia:
Rượu có chứa carbohydrate nên việc uống rượu bia có thể gây ảnh hưởng đến mức đường huyết. Uống rượu với lượng trung bình có khả năng làm tăng lượng đường trong máu nhưng nếu uống quá nhiều lại có thể gây hạ đường huyết.

Tuy nhiên, việc uống rượu bia với một lượng vừa phải vào các dịp đặc biệt vẫn có thể cho phép, kèm theo việc ăn đúng thời điểm, đo đường huyết thường xuyên cũng như uống nhiều nước vào ngày hôm sau. Hãy thận trọng với nguy cơ hạ đường huyết và cần xử trí ngay nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của tình trạng này.

4. Đừng quá lo lắng về carbohydrate

Không nên hạn chế hoàn toàn carbohydrate (tinh bột, đường…) trong chế độ ăn. Mặc dù mục tiêu chính của quá trình kiểm soát bệnh đái tháo đường là kiểm soát mức đường huyết nhưng cơ thể bạn vẫn cần carbohydrate để cung cấp năng lượng thiết yếu cho các hoạt động bình thường hằng ngày. 

Nếu còn băn khoăn về mức tiêu thụ quá nhiều carbohydrate, hãy theo dõi lượng carbohydrate nạp vào cơ thể mỗi ngày với mức đường huyết trong ngày để có những điều chỉnh phù hợp.

4. Điều cần ghi nhớ

Thực phẩm chúng ta nạp vào cơ thể mỗi ngày ảnh hưởng trực tiếp đến mức đường huyết. Điều này đặc biệt đúng đối với những ai đang sống chung với đái tháo đường típ 1.

Lập kế hoặc ăn uống khoa học và chú ý chế độ dinh dưỡng hàng ngày có thể giúp kiểm soát bệnh hiệu quả một cách lâu dài. Chọn đúng loại thực phẩm nên ăn và bổ sung với lượng phù hợp, chắc chắn sẽ kiểm soát được lượng đường trong máu và giảm thiểu tác động của bệnh đái tháo đường đối với cơ thể.