១. តុល្យ​ភាព​រវាង​ភាព​តាន​តឹង និង​ជំ​ងឺ​ទឹកនោម​ផ្អែម

ជីវិត​រស់​នៅ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ តែង​តែ​ជួប​ទាំង​ភាព​សប្បាយ​រីក​រាយ និង​ភាព​តាន​តឹង។ ដំណើរជីវិតគឺត្រូវឆ្លងកាត់វដ្តតម្រូវការ ភាពតានតឹង និងភាពសប្បាយរីករាយ ផ្សេង​ៗ​គ្នា។

នៅពេលកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ដំណើរជីវិតរបស់យើងកាន់តែស្មុគស្មាញដែលតម្រូវឱ្យយើងត្រូវប្រើអស់កម្លាំងកាយចិត្តដើម្បីឆ្លងកាត់ព្យុះភ្លៀង ពេលជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់ និងធា្លក់ចុះទាបខ្លាំង។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ជាជំងឺរុាំរ៉ៃដែលជារៀងរាល់ថ្ងៃ​តម្រូវឱ្យយើងធ្វើរឿងជាច្រើនដើម្បីគ្រប់គ្រងជំងឺ។ នេះជាដើមចមបង្កឱ្យយើងមានភាពតានតឹង ដែលអាចធ្វើឱ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមគ្មានលំនឹង។ យើងប្រហែលជាមិនអាចរកបានតុល្យភាពក្នុងជីវិតងាយស្រួលទេ នៅពេលយើងត្រូវទ​ប់ទល់ជាមួយផលប៉ះពាល់នៃភាពតានតឹង និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមដំណាលគ្នា។

ការមើលថែជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ទាំងថ្ងៃទាំងយប់អាចលំបាកណាស់ ព្រោះយើងត្រូវគិតអំពីរឿងជាច្រើនដែលអាចបង្កឱ្យយើងមានភាពតានតឹង

២. ការគ្រប់គ្រងភាពតានតឹង និងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម

កត្តាបង្កឱ្យមានភាពតានតឹងដែលអាចប៉ះពាល់ដល់កម្រិតជាតិស្ករក្នងឈាមមានដូចជា ការគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម ការគ្រប់គ្រងការចាក់អាំងស៊ុយលីន និងការរៀបចំរបបអាហារ។

លើសពីនេះ យើងត្រូវដោះស្រាយ ព្រមទាំងធ្វើឱ្យតម្រូវការជីវិតមានតុល្យភាពដោយផ្អែកលើតួនាទី និងការផ្លាស់ប្តូរ។

ការ​ងារ​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​តុល្យ​ភាព​ទាំង​នោះ មាន​ដូចជា ការងារសាលា ការងារ ចំណង់ចំណូលចិត្ត ទំនាក់់ទំនងសង្គម ការងារផ្ទះ រួមទាំងកិច្ចការផ្សេងៗ។

ដើម្បីរក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមតាមគោលដៅ (70-80 មិល្លីក្រាម/ដេស៊ីលីត្រ ឬ 4-10 មិល្លីម៉ូល/លីត្រ) យើងត្រូវធ្វើឱ្យកត្តាមួយចំនួនមានតុល្យភាព។

ចំណីអាហារ ការធ្វើលំហាត់ប្រាណ និងកត្តាដែលមិនអាចវាស់វែងបានដូចជា ភាពតានតឹង ព្រមទាំងកម្រិតអ័រម៉ូន អាចប៉ះពាល់ដល់កម្រិតជាតិស្ករក្នងឈាម។

ការព្យាករណ៍ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 អាចមានភាពស្មុគស្មាញដោយកត្តាដែលមិនអាចវាស់វែងបាន។ ដើម្បីពង្រឹងសុខភាព យើងត្រូវការធ្វើការកែតម្រូវ និងធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពរវាងសកម្មភាពផ្សេងៗ។

៣. តើភាពតានតឹងប៉ះពាល់ជំងឺទឹកនោមផ្អែមម៉េចខ្លះ?

យើងមានដឹងទេថា ភាពតានតឹងអាចធ្វើឱ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើង ហើយបង្កឱ្យយើងអស់កម្លាំង?

នៅពេលដែលយើងមានភាពតានតឹង រាងកាយរបស់យើងឆ្លើយតបតាមធម្មជាតិដោយការបញ្ចេញអ័រម៉ូន Adrenaline និង Cortisol ដើម្បីឱ្យរាងកាយត្រៀមប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងព្រឹត្តិការណ៍ដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ ឬការគំរាមកំហែងណាមួយមកលើជីវិតជីវិតយើង។ នេះ​ជា​មូលហេតុ​ដែលការមានភាពតានតឹងច្រើនពេកមិនល្អចំពោះ​ជំងឺ​ទឹក​នោម​ផ្អែម​។

កម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមអាចកើនឡើងខ្ពស់ជាបណ្ដោះអាសន្នដោយសារតែអ័រម៉ូនទាំងនេះដែលផ្តល់ឱ្យយើងនូវថាមពលដើម្បីត្រៀម «ប្រយុទ្ធ»។

៤. ស្ត្រេស និង​ជំងឺ​ទឹក​នោម​ផ្អែម៖ តើ​​អ្វី​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​កម្រិត​ជាតិ​ស្ករ​ក្នុង​ឈាម?

• ក. ការផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់នៃការញ៉ាំ៖ នៅពេលយើងមានភាពតានតឹង ទម្លាប់នៃការញ៉ាំរបស់យើងអាចនឹងផ្លាស់ប្តូរដែរ។ យើងអាចចាប់ផ្តើមញ៉ាំអាហារច្រើន ឬតិចជាងធម្មតា ជួនកាលរហូតដល់ជ្រុល។ អ្នកខ្លះអាចទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលនៃភាពតានតឹងដោយការញ៉ាំអាហារដែលមានជាតិកាបូអុីដ្រាតខ្ពស់ដែលអាចធ្វើឱ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ នេះ​មិន​ល្អ​សម្រាប់​ការគ្រប់គ្រង​ជំងឺ​ទឹកនោមផ្អែម​ប្រភេទ​ ​1 ​ទេ។

• ខ. ការផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់នៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម៖ ភាពតានតឹងអាចធ្វើឱ្យអ្នករស់​នៅ​ជាមួយនឹង​ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ទំនងជាភ្លេចលេបថ្នាំ ឬតាមដានកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម។ កត្តាទាំងនេះអាចរួមចំណែកធ្វើឱ្យកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមគ្មានលំនឹង។

• គ. ការផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់គេង៖ នៅពេលយើងត្រូវធ្វើការច្រើន យើងអាចបោះបង់ចោលទម្លាប់ប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។ ការ​គេង​មិន​គ្រប់គ្រាន់អាចប៉ះពាល់ប្រសិទ្ធិភាពថ្នាំ​អាំងស៊ុយលីន និង​កម្រិត​ជាតិ​ស្ករក្នុង​ឈាមរបស់យើង។

• ឃ. ការផ្លាស់ប្តូរកម្រិតធ្វើសកម្មភាព៖ យើងអាចមិនមានពេលវេលាដើម្បីហាត់ប្រាណច្រើនដូចសព្វដង។

នៅពេលដែលយើងមិនបានបញេ្ចញសកម្មភាពរាងកាយ រាងកាយយើងអាចមិនសូវមានប្រតិកម្មតបជាមួយថ្នាំអាំងស៊ុយលីនដែលចាក់ មានន័យថាយើងត្រូវការចាក់អាំងស៊ុយលីនបន្ថែម ដើម្បីគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម ដែលអាចបណ្តាលយមានភាពធន់នឹងអាំងស៊ុយលីន ឬអាំងស៊ុយលីនគ្មានប្រសិទ្ធិភាព និងបណ្តាលឱ្យពិបាកគ្រប់គ្រងកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម។

៥.ប្រយ័ត្ន! ការវិវត្តនៃភាពតានតឹងរហូតដល់ការអស់កម្លាំង

ការមានភាព​តានតឹងក្នុងជីវិតនៅពេលកើតជំងឺ​ទឹក​នោម​ផ្អែម​ប្រភេទ​ ​1 អាច​បង្ក​ឱ្យ​កើតជំងឺធ្លាក់​ទឹក​ចិត្ត ​ក្នងពេលកើតទឹក​នោម​ផ្អែម និង​អស់​កម្លាំង។ ខាងក្រោមនេះគឺជាវិធីសាស្រ្តដ៏មានប្រយោជន៍មួយចំនួនក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជំងឺធ្លាក់​ទឹក​ចិត្តក្នុងពេលកើតទឹក​នោម​ផ្អែម។

• ក. បោះជំហានទៅមុខដោយ​ខ្លួន​ឯង​៖ ដាក់គោលដៅដើម្បីផ្លាស់ប្តូរទៅរកទម្លាប់ដែលល្អចំពោះសុខភាព។ រក្សាគោលដៅរបស់យើងឱ្យប្រាកដប្រជា ហើយចាប់ផ្តើមយឺតៗ។ បើ​យើងចង់​ហាត់​ប្រាណឱ្យបានច្រើន យើង​មិន​ចាំបាច់​ហាត់​ដូច​អត្តពលិក​ភ្លាមៗ​ទេ។ ប្រសិនបើយើងចង់ដើរ 30 នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ យើងគួរចាប់ផ្តើមដើរមួយថ្ងៃ 10នាទីសិន ចាំបង្កើនរយៈពេលនៃការដើរតាមក្រោយ។ សុខចិត្តឱ្យយឺត ប៉ុន្តែមាននិរន្តរភាព!

• ខ. ធ្វើអ្វីមួយក្នុងពេលតែមួយ៖ យើងមិនអាចគ្រប់គ្រងការងារច្រើនមុខក្នុងពេលតែមួយបានទេ។ ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​កម្រិត​នៃ​ភាព​តានតឹង​ យើងអាច​ធ្វើ​បញ្ជី​កិច្ចការ​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ ហើយ​ធ្វើ​វា​ម្តង​មួយៗ។ ផ្តល់រង្វាន់ដល់ខ្លួនយើងសម្រាប់ការងារដែលយើងបានសម្រេចផង។

• គ. ជជែកជាមួយអ្នក​រស់​នៅ​ជាមួយនឹង​ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ផ្សេងទៀត៖ យើងមិនមែនរស់នៅជាមួយភាពតានតឹង និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមតែឯងឯកាក្នុងលោកទេ។ យើងអាចស្វែងរកអ្នកដែលយល់ពីអ្វីដែលយើងកំពុងឆ្លងកាត់ដោយចូលរួមសហគមន៍ជំងឺទឹកនោមផ្អែមអនឡាញដូចជា dedoc (www.dedoc.org)។ ក្រុមគ្រូពេទ្យថែទាំសុខភាពអាចដឹងពីក្លឹប ឬក្រុមគាំទ្រអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែលអាចឱ្យយើងចូលជាសមាជិកបាន។ ការផ្តោះប្តូរយោបល់ និងអារម្មណ៍ជាមួយអ្នករស់​នៅ​ជាមួយនឹង​ជំងឺទឹកនោមផ្អែមផ្សេងទៀតអាចជួយឱ្យយើងមានគំនិតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា និងប្រយុទ្ធជាមួយភាពតានតឹង និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 បាន។

ការថែទាំំជំងឺទឹកនោមផ្អែមគឺសម្តៅ​លើការថែរទាំសុខភាពទូទៅរបស់យើង មិនមែនត្រឹមតែរាងកាយប៉ុណ្ណោះទេ គឺទាំងសុខភាពផ្លូវចិត្តផងដែរ។

ប្រសិនបើយើងមិនថែរក្សាសុខភាពផ្លូវចិត្ត សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចវិវឌ្ឍកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទាំងព្រម។ ដំណឹងល្អគឺថា សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមអាចធូរស្រាលដំណាល់គ្នា។

៦. ការរស់នៅជាមួយភាពតានតឹង និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម៖ ស្វែងរកភាពរឹងមាំ និងការលើកទឹកចិត្ត

ការទទួលយកភាពតានតឹងក្នុងជីវិតជាបឋមអាចមានន័យថា ត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាដែលធំជាងអ្វីដែលយើងធ្លាប់ជួបប្រទះពីមុនមក។ វាជាការល្អបំផុតក្នុងការទទួលយកថា យើងកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម និង​រៀនរស់នៅជាមួយជំងឺនេះ។

យើងដឹងទេថា អត្តពលិក អ្នកដឹកនាំ និងជើងឯកល្បីៗមួយចំនួនរស់​នៅ​ជាមួយនឹង​ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ប៉ុន្តែនៅតែអាចទទួលបានជោគជ័យ? អ្នកដែលទទួលបានជោគជ័យក្នុងជីវិត បានចាត់ទុកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1 ជាធាតុមើលមិនឃើញដែលធ្វើឱ្យពួកគេរឹងមាំ តស៊ូ និងប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីឆ្លងកាត់ការលំបាក និងភាពបរាជ័យ។ ការឱបក្រសោប និងដឹងច្បាស់ពីស្ថានភាពរបស់ខ្លួនអាចជារឿងសំខាន់បំផុតដែលយើងត្រូវធ្វើ តែប្រហែលជាមិនងាយស្រួលទេ។ វា​អាច​ជា​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​បំបែក​ទម្លាប់​នៃ​ភាព​តានតឹង ប៉ុន្តែ​វា​ក៏មិនមែនមិន​អាច​ទៅ​រួច​​ដែរ។ ការយល់ដឹងអំពីជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1នឹងជួយយើងដឹងពីដំណើរនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទ 1នេះកាន់តែប្រសើរឡើង។

យើង​អាច​រៀបចំ​ខ្លួន​ និងអាច​ដោះស្រាយ​ស្ថានភាព​លំបាកបាន​កាន់តែ​ល្អ​​​ ប្រសិនបើ​យើង​ដឹងថា ពេលណាពួក​វា​នឹង​កើតឡើង​។ ឱកាសដើម្បីរៀន និងជោគជ័យគឺនៅទីនោះ។ សូមចងចាំថា ជាមួយនឹងឧបករណ៍ និងការគាំទ្រត្រឹមត្រូវ យើងអាចរកឃើញភាពជោគជ័យ។