T1D အချက်အလက်

Icon

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပညာရှင်များ

ကျွန်ုပ်တို့အကြောင်း

ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင် အစားအသောက်တွေကို ဘယ်လိုပြင်ဆင်ရမလဲ?

တည်းဖြတ်ချက်များ 18.06.2025

Anne-Charlotte Ficheroulle

Pharmacist, Digital Innovation Manager, A4D

အစားအသောက်တွေကို ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင် ပြင်ဆင်ဖို့ ဘာလို့အရေးကြီးတာလဲ?

ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေဟာ တင်းကြပ်တဲ့ အစားအသောက်ပုံစံတွေ စားဖို့မလိုပေမယ့် နေ့စဉ်စားတဲ့ အစာအမျိုးအစားနဲ့ ပမာဏတွေကို ဂရုပြုဖို့‌တော့လိုပါလိမ့်မယ်။ ဒါမှသာ မိမိတို့ရဲ့သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တွေကို ပုံမှန်ပမာဏအတွင်းမှာ ထိန်းထားနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အစာကို စနစ်တကျစီစဉ်စားသုံးခြင်းက ဆီးချိုရောဂါသည်တွေ အစားကိုမှန်ကန်စွာစားတတ်ဖို့နဲ့ ကျန်းမာရေးကို ကောင်းမွန်​စေဖို့ ကူညီနိုင်ပါတယ်။

ဆီးချိုရောဂါသည်တွေအနေနဲ့ မိမိရဲ့သွေးချိုဓာတ်တွေကို ထိန်းညှိနိုင်ဖို့ ကစီဓာတ်စားသုံးမှုကို အင်ဆူလင်၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားလေ့ကျင့်ခန်းတွေနဲ့ ဟန်ချက်ညီအောင်လိုက်ပြီးထိန်းညှိဖို့လိုပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ဆီးချိုရောဂါရဲ့ ရေရှည်မှာဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာအချို့ကို တားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။

ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေက မိမိပြင်ဆင်ချက်ပြုတ်ထားတဲ့ အစားအစာထဲမှာ ဘာတွေပါလဲဆိုတာ သိဖို့လိုပါတယ်။ ဘယ်အစားအစာတွေမှာ ကစီဓာတ်ပါဝင်ပြီး ဘယ်လို ကစီဓာတ်တွေက ဆီးချိုနဲ့ တည့်တယ်/မတည့်ဘူးဆိုတာကို သိဖို့ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။

ဆီးချိုနဲ့တည့်တဲ့ ကစီဓာတ်ပါဝင်တဲ့ အစားအသောက်တွေကတော့ အစိမ်းရောင်ရှိတဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေနဲ့ အချို့​သောဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (ဥပမာ - မုန်လာဥနီ၊ ခရမ်းသီး)ဖြစ်ပြီး ဆီးချိုနဲ့ မတည့်တဲ့ အစားအသောက်တွေကတော့ အချိုပွဲ၊ သရေစာမုန့်တွေ (ဥပမာ - ကိတ်မုန့်၊ ချောကလက်၊ သကြားလုံး၊ ဒိုးနပ်လိုမုန့်မျိုး​တွေ)နဲ့ အချိုရည်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လမ်းဘေးအစားအစာတွေမှာလည်း နို့နဲ့ သကြားတွေ အများအပြားပါဝင်နေနိုင်ပါတယ်။

ဖြစ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ဈေးဝယ်စင်တာက အစားအသောက်တွေဝယ်ယူတဲ့အခါ ပါဝင်တဲ့ အမယ်၊ ရရှိမယ့် အာဟာရနဲ့ ကယ်လိုရီပမာဏတွေကိုသိဖို့ အိတ်ခွံပေါ်ကအညွှန်းစာကို ဖတ်ရှုသင့်ပါတယ်။

တကယ်လို့ လမ်းဘေးဈေးသည်ဆီက ချက်ပြုတ်ပြီးသားအစားအစာကို ဝယ်ယူတယ်ဆိုရင်လည်း ပါဝင်ပစ္စည်းတွေနဲ့ သကြားပါ/မပါ မေးဖို့ ဝန်မလေးပါနဲ့။

ပန်းကန်ပြားနဲ့ ပုံစံချပြီးနဲ့ စားသောက်ခြင်း

ဆီးချိုရောဂါကို ထိန်းချုပ်ဖို့နဲ့ အစာစားတဲ့အခါ စိတ်ကျေနပ်မှုရစေဖို့အတွက် နေ့စဉ်စားတဲ့အနပ်တိုင်းမှာ ကစီဓာတ်နဲ့ တခြားအာဟာရဓာတ်တွေ မျှမျှတတပါဝင်အောင် ကြိုးစားပါ။

ပန်းကန်ပြားနဲ့ ပုံစံချပြီးစားသောက်နည်းက ရိုးရှင်းပြီး လိုက်နာရလွယ်ကူတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

- ပန်းကန်ရဲ့ တစ်ဝက် - အစိမ်းရောင်ရှိသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနဲ့ ကစီဓါတ်မပါဝင်​သော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ(ဥပမာ - ဂေါ်ဖီထုပ်၊ ပန်းမုန်လာ၊ မုန်လာဥနီ၊ သခွားသီး၊ ကန်စွန်းရွက်)

- ပန်းကန်ရဲ့ ၄ပုံ ၁ပုံ - ကစီဓာတ်ပါဝင်သော အစားအစာများ (ဥပမာ - ထမင်း၊ ပေါင်မုန့်၊ ပြောင်းဖူး၊ အာလူး၊ ပိန်းဥ)

- ပန်းကန်ရဲ့ ၄ပုံ ၁ပုံ - ပရိုတင်းပါသော အစားအစာများ (ဥပမာ - အဆီမပါ​သောအသား၊ ငါး၊ ကြက်ဥ)

မိမိအလိုရှိလျှင် – အဆီထုတ်ထားသော နို့တစ်ခွက် သို့မဟုတ် သစ်သီးတစ်လုံး

အစာစားရတာကို နှစ်သက်တတ်ဖို့ကလည်း အရေးကြီးပေမယ့် အရင်ဆုံး အစားအသောက်​တွေအ​ကြောင်းနဲ့ သူတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အပေါ်သက်ရောက်ပုံကို လေ့လာဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ အစားအစာဟာ မိတ်ဆွေလိုပါပဲ။ ဒါကြောင့် မိမိကို ကျန်းကျန်းမာမာနဲ့ကြီးထွားလာစေမယ့် မိတ်ဆွေကောင်းနဲ့တူတဲ့​ကောင်းမွန်တဲ့အစားအစာတွေကို ရွေးချယ်စားသုံးတတ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

အမျိုးအစား ၁ ဆီးချို‌ရောဂါရှိသူတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်အောင် ဘယ်လိုစားသုံးသင့်သလဲ?

- အစာကို စားရမည့်အချိန်မလွတ်စေဘဲ အချိန်မှန်စား‌ပါ။

- ကစီဓာတ်ပမာဏကို တသမတ်တည်းဖြစ်အောင် ချင့်ချိန်စားပါ။

- ရေများများသောက်ပါ။

- ထမင်းဖြူ၊ ကောက်ညင်းဆန်တို့အစား ဆန်လုံးညိုကဲ့သို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ပိုမိုညီညွတ်သော ကစီဓာတ်များကို ရွေးချယ်စားသုံးပါ။

- ဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့် အသီးအနှံများ (ဥပမာ - လိမ္မော်သီး၊ သရက်သီးစိမ်း) တို့ကို ပိုမိုစားသုံးပါ။

- သရေစာစားလိုပါက ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်သော သရေစာ (ဥပမာ - သစ်သီး) ကိုသာ ရွေးချယ်စားသုံးပါ။

- နေ့စဉ် နာရီဝက်ခန့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။

ရှောင်ကြဉ်/​လျှော့ချသင့်တာတွေကတော့-

- ချိုလွန်းတဲ့ ဖျော်ရည် ၊ သရေစာနဲ့ အချိုပွဲများ (ခြွင်းချက်အနေနဲ့ မွေးနေ့ပွဲလို ပွဲလမ်းသဘင်တွေမှာတော့ အချိုပွဲကို ရံဖန်ရံခါအတော်အသင့်စားနိုင်ပါတယ်။)

- စည်သွပ်ဘူးများ (ဥပမာ - အသား၊ ဝက်အူချောင်း)

- ဆားစားသုံးမှုကို​လျှော့ချရန်တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အရက်သောက်ခြင်း

အရက်မှာလည်း ကစီဓာတ်ပါဝင်တဲ့အတွက် သွေးချိုဓာတ်အ​ပေါ်မှာ သက်​ရောက်မှုရှိစေပါတယ်။ အရက်ကို အတော်အသင့် သောက်သုံးရင်တော့ သွေးချိုတက်နိုင်ပြီး အလွန်အကျွံ သောက်သုံးခဲ့ရင်တော့ သွေးချိုကျတာ(ဟိုက်ပို)ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

အရက်ကို ရံဖန်ရံခါမှာ အတော်အသင့်သောက်သုံးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ​ပေမယ့် ​အဲဒီလိုသောက်မယ်ဆိုရင် တစ်ချိန်တည်းမှာ အစာပါစား​ပေးရပါမယ်၊ ​သွေးတွင်းအချိုဓါတ်ကိုလည်း ပုံမှန်စစ်​ဆေး​ပေးရန်လိုပြီး ​နောက်​နေ့မှာ​ရေများများ​သောက်​ပေးဖို့လည်းလိုပါတယ်။ သွေးချိုကျနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်လည်းရှိတဲ့အတွက် ​သွေးချိုကျတဲ့ (ဟိုက်ပို) လက္ခဏာတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရင်လည်း ကုသမှုခံယူရမှာဖြစ်ပါတယ်။

အစားအသောက်စီစဥ်တွက်ချက်ခြင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဉာဏ်စမ်းမေးခွန်းတွေကို အခုပဲ ဖြေဆိုလိုက်ပါ။

Icon ရှင်းလင်းချက်