T1D အချက်အလက်

Icon

ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပညာရှင်များ

ကျွန်ုပ်တို့အကြောင်း

အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါသည်တွေ ဖျားနာတဲ့အခါ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ဘယ်လိုထိန်းမလဲ?

တည်းဖြတ်ချက်များ 18.06.2025

Anne-Charlotte Ficheroulle

Pharmacist, Digital Innovation Manager, A4D

ဖျားနာခြင်းက သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တွေအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုရှိစေသလဲ?

သူများ​တွေလိုပဲ သင့်မှာလည်းတစ်ခါတရံမှာ ဖျားနာတာတွေရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဖျားနာခြင်းရဲ့ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ သွေးချိုဓာတ် တက်တာ၊ ကျတာတွေ ပိုဖြစ်နိုင်လို့ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းထားနိုင်ဖို့ ပိုမိုဂရုပြုလုပ်ဆောင်ရပါမယ်။

ဖျားနာတဲ့အချိန်တွေမှာ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို အ​လွန်ခန့်မှန်းရခက်ပါတယ်။ ဒီဖျားနာ​နေမ​ကောင်းဖြစ်ခြင်းက ဆီးချိုအ​ပေါ်ကို ဘယ်လိုသက်​ရောက်မှုရှိမလဲဆိုတာလည်း ​သေချာမသိနိုင်ပါဘူး။ ဒီတော့ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေ နေထိုင်မကောင်းဖြစ်တဲ့အခါ မိမိရဲ့ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ပုံမှန်ထက်ပိုပြီး မကြာခဏ စစ်ဆေးဖို့နဲ့ အင်ဆူလင်ဆေးတွေကို လိုသလိုချိန်ညှိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

မိမိဟာ အအေးမိ/တုပ်ကွေး ဒါမှမဟုတ် တခြားရောဂါတစ်ခုခုကြောင့် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင်(အဖျားရှိသည်ဖြစ်​စေ မရှိသည်ဖြစ်​စေ) ရောဂါပိုးမွှားတွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်ပိုလိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါ အင်ဆူလင်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ဆဲလ်တွေအလုပ်လုပ်ဖို့ အင်ဆူလင်ပိုလိုနိုင်သလို ​လျော့ပြီးလိုတာမျိုးလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆီးချိုရောဂါသည်တစ်ဦး ဖျားနာတဲ့အခါ (မှန်ကန်တဲ့)အစာစားဖို့ ၊ ​ရေ​သောက်ဖို့၊ သွေးချိုဓာတ်ကို ပုံမှန်စစ်ဆေးဖို့နဲ့ အင်ဆူလင်မှန်မှန်ထိုးဖို့က အလွန့်အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။

ဆဲလ်တွေဟာ စွမ်းအင်အလုံအလောက် မရရှိဘူးဆိုရင်၊ ဒါမှမဟုတ် ဆဲလ်ထဲကို ဂလူးကို့စ်ဝင်ဖို့ အင်ဆူလင် အလုံအလောက်မရှိဘူးဆိုရင် ကိုယ်ခန္ဓာဟာ ဒီစွမ်းအင်ကိုထောက်ပံ့ဖို့ အဆီနဲ့ ကြွက်သားတွေကို ဖြိုခွဲပစ်ရပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်ကနေ “ကီတုန်း”လို့ခေါ်တဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေ ထွက်လာပြီး ကီတုန်းပမာဏများလာ‌လေ သင့်အတွက်အန္တရာယ်ပိုများလေ ဖြစ်ပါတယ်။

သွေးချိုတက်တာအတွက် ထိရောက်တဲ့ ကုသမှုမရရှိခဲ့ရင် သွေးထဲမှာ ကီတုန်းဓာတ်တွေစုပုံလာပြီး( နေမ​ကောင်းထိုင်မသာဖြစ်​​နေတာမျိုးမ​ရှိရင်​တောင်)ဆီးချိုဆိပ်တက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။

နေမ‌ကောင်းဖြစ်ခဲ့ရင် ဘယ်လိုပြင်ဆင်ထားရမလဲ?

ဖျားနာတဲ့အချိန် ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတာကို သိထားရင် ဆီးချိုရဲ့ မလိုလားအပ်တဲ့ပြဿနာတွေနဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေကို တားဆီးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

​နေမ​ကောင်းဖြစ်တဲ့​နေ့​တွေမှာ ​အဓိကလုပ်​ဆောင်ရမှာ​တွေက​တော့-

- ရေဓာတ်မခမ်းခြောက်အောင် ကာကွယ်ခြင်း

- ဆီးချိုဆိပ်တက်တာ (သွေးထဲမှာ သကြားဓာတ်နဲ့ ကီတုန်းဓာတ်တက်တာ)ကို ကာကွယ်ခြင်းနဲ့

- သွေးချိုကျတာကို ကာကွယ်ခြင်းတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

သွေးထဲမှာ ကီတုန်းဓာတ်တွေ တက်နေတာကို ဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ?

သွေးထဲမှာ ကီတုန်းဓာတ်တွေ တက်နေတာကို သိနိုင်တဲ့လက္ခဏာအချို့ကတော့-

"- အသက်ရှူတဲ့အခါ သစ်သီးနံ့လို စိမ်းရွှင်ရွှင်အနံ့ရခြင်း

- သွေးချိုတက်နေခြင်း

- အိမ်သာ ခဏခဏသွားရခြင်း

- ရေငတ်ခြင်း

- ပုံမှန်ထက် ပိုပင်ပန်းနေတယ်လို့ ခံစားရခြင်း

- ဗိုက်နာခြင်း

- အသက်ကို ရှိုက်ရှူရခြင်း

- အသိအာရုံ​ထွေပြားခြင်း

- သတိလစ်ခြင်း နဲ့

- နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ခြင်း တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။"

ကီတုန်းပမာဏကို သိရှိနိုင်တဲ့ အကောင်းဆုံးနည်းကတော့ stripပြားတွေနဲ့ စစ်ဆေးခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အများစုမှာ ကီတုန်းဓာတ်စစ်ဆေးတဲ့ strip ပြားနဲ့ စက်တွေ အိမ်မှာမရှိလို့ နီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနတွေမှာ သွားရောက်စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။

နေမကောင်းဖြစ်တဲ့အခါ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ?

မည်သည့်ဖျားနာခြင်းအတွက်မဆို အောက်ပါလမ်းညွှန်ချက်များကို လိုက်နာရန် လိုအပ်ပါတယ်။

- အင်ဆူလင်ကို လုံးဝ(လုံးဝ) မရပ်ရပါ။

- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်နဲ့ အစားအစာပေါ် မူတည်ပြီး အင်ဆူလင်ကို အတိုးအလျှော့လုပ်ဖို့လို​ကောင်းလိုပါမယ်။

- strip ​ချောင်းအလုံအလောက်ရှိပါက သွေးချိုဓာတ်ကို ၃-၄ နာရီခြားတစ်ခါ တိုး၍စစ်ပါ။

- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို မိမိအိမ်တွင် မစစ်နိုင်ပါက နီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနသို့ သွားရောက်စစ်ဆေးပါ။

- အရည်များများ သောက်ပါ။ အစာကို နည်းနည်းစီနှင့် အကြိမ်ရေစိပ်စိပ်စားပါ။ (စားချိန်​တော့ ပုံမှန်ဖြစ်ပါ​စေ)

- အဖျားကျအောင် လုပ်ဆောင်ပါ။

ဆီးတွင်း သို့မဟုတ် သွေးတွင်းရှိ ကီတုန်းပမာဏများကို စောင့်ကြည့်ဖို့က အရေးကြီးလှပါတယ်။ (‌ရောဂါကြောင့် သွေးချိုမကျစေပါက) သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ထပ်မတက်လာအောင် ထိန်းချုပ်ဖို့ အင်ဆူလင်ပမာဏကို တိုးဖို့ လိုတတ်ပါတယ်။

"သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တက်နေပြီး ကီတုန်းဓာတ်မရှိ ဒါမှမဟုတ် အနည်းငယ်​သော ပမာဏသာတွေ့ရပါက

"

- အာနိသင်မြန်အင်ဆူလင်ကို တစ်နေ့တာထိုးတဲ့ ပမာဏရဲ့ ၅-၁၀% ကိုထိုးပြီး ၂-၄ နာရီခြားတစ်ခါ ထပ်ထိုးပါ။

သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တက်နေပြီး ကီတုန်းဓာတ် အတော်အသင့်/ အများအပြား တွေ့ရပါက

- အာနိသင်မြန်အင်ဆူလင်ကို တစ်နေ့တာထိုးတဲ့ ပမာဏရဲ့ ၁၀-၂၀%ကို ထိုးပြီး ၂-၄ နာရီခြားတစ်ခါ ထပ်ထိုးပါ။

သင် အန်နေရင် ဒါဟာ ဆီးချိုဆိပ်တက်ပြီး အင်ဆူလင်မလုံလောက်တဲ့ လက္ခဏာကိုပြနေပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ မိမိဆရာဝန်ချက်ချင်းဆက်သွယ်ပါ ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံ/ဆေးခန်းကို ချက်ချင်းသွားရောက်ပြသပါ။

နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ချိန် ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဉာဏ်စမ်းမေးခွန်းတွေကို အခုပဲ ဖြေဆိုလိုက်ပါ။

Icon ရှင်းလင်းချက်