
T1D အချက်အလက်
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပညာရှင်များ
ကျွန်ုပ်တို့အကြောင်း
အမျိုးအစား ၁ ဆီးချိုရောဂါသည်တွေ ဖျားနာတဲ့အခါ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ဘယ်လိုထိန်းမလဲ?
တည်းဖြတ်ချက်များ 18.06.2025
သူများတွေလိုပဲ သင့်မှာလည်းတစ်ခါတရံမှာ ဖျားနာတာတွေရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဖျားနာခြင်းရဲ့ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ သွေးချိုဓာတ် တက်တာ၊ ကျတာတွေ ပိုဖြစ်နိုင်လို့ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းထားနိုင်ဖို့ ပိုမိုဂရုပြုလုပ်ဆောင်ရပါမယ်။
ဖျားနာတဲ့အချိန်တွေမှာ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို အလွန်ခန့်မှန်းရခက်ပါတယ်။ ဒီဖျားနာနေမကောင်းဖြစ်ခြင်းက ဆီးချိုအပေါ်ကို ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုရှိမလဲဆိုတာလည်း သေချာမသိနိုင်ပါဘူး။ ဒီတော့ ဆီးချိုရောဂါရှိသူတွေ နေထိုင်မကောင်းဖြစ်တဲ့အခါ မိမိရဲ့ သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ပုံမှန်ထက်ပိုပြီး မကြာခဏ စစ်ဆေးဖို့နဲ့ အင်ဆူလင်ဆေးတွေကို လိုသလိုချိန်ညှိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
မိမိဟာ အအေးမိ/တုပ်ကွေး ဒါမှမဟုတ် တခြားရောဂါတစ်ခုခုကြောင့် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင်(အဖျားရှိသည်ဖြစ်စေ မရှိသည်ဖြစ်စေ) ရောဂါပိုးမွှားတွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ခန္ဓာကိုယ်က စွမ်းအင်ပိုလိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါ အင်ဆူလင်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
ဆဲလ်တွေအလုပ်လုပ်ဖို့ အင်ဆူလင်ပိုလိုနိုင်သလို လျော့ပြီးလိုတာမျိုးလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆီးချိုရောဂါသည်တစ်ဦး ဖျားနာတဲ့အခါ (မှန်ကန်တဲ့)အစာစားဖို့ ၊ ရေသောက်ဖို့၊ သွေးချိုဓာတ်ကို ပုံမှန်စစ်ဆေးဖို့နဲ့ အင်ဆူလင်မှန်မှန်ထိုးဖို့က အလွန့်အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
ဆဲလ်တွေဟာ စွမ်းအင်အလုံအလောက် မရရှိဘူးဆိုရင်၊ ဒါမှမဟုတ် ဆဲလ်ထဲကို ဂလူးကို့စ်ဝင်ဖို့ အင်ဆူလင် အလုံအလောက်မရှိဘူးဆိုရင် ကိုယ်ခန္ဓာဟာ ဒီစွမ်းအင်ကိုထောက်ပံ့ဖို့ အဆီနဲ့ ကြွက်သားတွေကို ဖြိုခွဲပစ်ရပါတယ်။ ဒီဖြစ်စဉ်ကနေ “ကီတုန်း”လို့ခေါ်တဲ့ စွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေ ထွက်လာပြီး ကီတုန်းပမာဏများလာလေ သင့်အတွက်အန္တရာယ်ပိုများလေ ဖြစ်ပါတယ်။
သွေးချိုတက်တာအတွက် ထိရောက်တဲ့ ကုသမှုမရရှိခဲ့ရင် သွေးထဲမှာ ကီတုန်းဓာတ်တွေစုပုံလာပြီး( နေမကောင်းထိုင်မသာဖြစ်နေတာမျိုးမရှိရင်တောင်)ဆီးချိုဆိပ်တက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
ဖျားနာတဲ့အချိန် ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမယ်ဆိုတာကို သိထားရင် ဆီးချိုရဲ့ မလိုလားအပ်တဲ့ပြဿနာတွေနဲ့ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေကို တားဆီးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
နေမကောင်းဖြစ်တဲ့နေ့တွေမှာ အဓိကလုပ်ဆောင်ရမှာတွေကတော့-
- ရေဓာတ်မခမ်းခြောက်အောင် ကာကွယ်ခြင်း
- ဆီးချိုဆိပ်တက်တာ (သွေးထဲမှာ သကြားဓာတ်နဲ့ ကီတုန်းဓာတ်တက်တာ)ကို ကာကွယ်ခြင်းနဲ့
- သွေးချိုကျတာကို ကာကွယ်ခြင်းတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
သွေးထဲမှာ ကီတုန်းဓာတ်တွေ တက်နေတာကို သိနိုင်တဲ့လက္ခဏာအချို့ကတော့-
"- အသက်ရှူတဲ့အခါ သစ်သီးနံ့လို စိမ်းရွှင်ရွှင်အနံ့ရခြင်း
- သွေးချိုတက်နေခြင်း
- အိမ်သာ ခဏခဏသွားရခြင်း
- ရေငတ်ခြင်း
- ပုံမှန်ထက် ပိုပင်ပန်းနေတယ်လို့ ခံစားရခြင်း
- ဗိုက်နာခြင်း
- အသက်ကို ရှိုက်ရှူရခြင်း
- အသိအာရုံထွေပြားခြင်း
- သတိလစ်ခြင်း နဲ့
- နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ခြင်း တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။"
ကီတုန်းပမာဏကို သိရှိနိုင်တဲ့ အကောင်းဆုံးနည်းကတော့ stripပြားတွေနဲ့ စစ်ဆေးခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အများစုမှာ ကီတုန်းဓာတ်စစ်ဆေးတဲ့ strip ပြားနဲ့ စက်တွေ အိမ်မှာမရှိလို့ နီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနတွေမှာ သွားရောက်စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။
မည်သည့်ဖျားနာခြင်းအတွက်မဆို အောက်ပါလမ်းညွှန်ချက်များကို လိုက်နာရန် လိုအပ်ပါတယ်။
- အင်ဆူလင်ကို လုံးဝ(လုံးဝ) မရပ်ရပါ။
- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်နဲ့ အစားအစာပေါ် မူတည်ပြီး အင်ဆူလင်ကို အတိုးအလျှော့လုပ်ဖို့လိုကောင်းလိုပါမယ်။
- strip ချောင်းအလုံအလောက်ရှိပါက သွေးချိုဓာတ်ကို ၃-၄ နာရီခြားတစ်ခါ တိုး၍စစ်ပါ။
- သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို မိမိအိမ်တွင် မစစ်နိုင်ပါက နီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာနသို့ သွားရောက်စစ်ဆေးပါ။
- အရည်များများ သောက်ပါ။ အစာကို နည်းနည်းစီနှင့် အကြိမ်ရေစိပ်စိပ်စားပါ။ (စားချိန်တော့ ပုံမှန်ဖြစ်ပါစေ)
- အဖျားကျအောင် လုပ်ဆောင်ပါ။
ဆီးတွင်း သို့မဟုတ် သွေးတွင်းရှိ ကီတုန်းပမာဏများကို စောင့်ကြည့်ဖို့က အရေးကြီးလှပါတယ်။ (ရောဂါကြောင့် သွေးချိုမကျစေပါက) သွေးတွင်းအချိုဓာတ် ထပ်မတက်လာအောင် ထိန်းချုပ်ဖို့ အင်ဆူလင်ပမာဏကို တိုးဖို့ လိုတတ်ပါတယ်။
"သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တက်နေပြီး ကီတုန်းဓာတ်မရှိ ဒါမှမဟုတ် အနည်းငယ်သော ပမာဏသာတွေ့ရပါက
"
- အာနိသင်မြန်အင်ဆူလင်ကို တစ်နေ့တာထိုးတဲ့ ပမာဏရဲ့ ၅-၁၀% ကိုထိုးပြီး ၂-၄ နာရီခြားတစ်ခါ ထပ်ထိုးပါ။
သွေးတွင်းအချိုဓာတ်တက်နေပြီး ကီတုန်းဓာတ် အတော်အသင့်/ အများအပြား တွေ့ရပါက
- အာနိသင်မြန်အင်ဆူလင်ကို တစ်နေ့တာထိုးတဲ့ ပမာဏရဲ့ ၁၀-၂၀%ကို ထိုးပြီး ၂-၄ နာရီခြားတစ်ခါ ထပ်ထိုးပါ။
သင် အန်နေရင် ဒါဟာ ဆီးချိုဆိပ်တက်ပြီး အင်ဆူလင်မလုံလောက်တဲ့ လက္ခဏာကိုပြနေပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ မိမိဆရာဝန်ချက်ချင်းဆက်သွယ်ပါ ဒါမှမဟုတ် ဆေးရုံ/ဆေးခန်းကို ချက်ချင်းသွားရောက်ပြသပါ။