
Thông tin T1D
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe
Về chúng tôi
Tình trạng căng thẳng và kiệt sức ảnh hưởng như thế nào đến người bệnh đái tháo đường típ 1?
Biên tập: 21.07.2025
1. Cân bằng giữa bệnh đái tháo đường và căng thẳng
Cuộc sống mỗi ngày luôn có những niềm vui xen kẽ với những áp lực, lo lắng. Mỗi người trong chúng ta đều trải qua nhiều cung bậc trong vòng tròn cảm xúc khác nhau mỗi ngày.
Khi sống chung với bệnhđái tháo đường típ 1, tình trạng căng thẳng sẽ khiến mọi thứ trở nên phức tạp hơn. Người bệnh đôi khi cần nhiều sức mạnh để vượt qua "các cơn bão" hạ đường huyết và tăng đường huyết. Vì đái tháo đường típ 1 là một bệnh lý mạn tính cần được theo dõi mỗi ngày, có nhiều vấn đề liên quan có thể khiến bạn cảm thấy quá tải và căng thẳng. Tình trạng này có khả năng làm thay đổi lượng đường trong máu.
Tìm được sự cân bằng trong cuộc sống khi đang phải đối mặt với cả bệnh đái tháo đường và những căng thẳng thường nhật không hề dễ dàng, khi phải liên tục cân nhắc nhiều yếu tố từ sáng đến tối để kiểm soát đường huyết.
2. Kiểm soát mức độ căng thẳng và quản lý lượng đường trong máu
Việc phải kiểm soát đường huyết chặt chẽ, sử dụng insulin và chuẩn bị các bữa ăn phù hợp lại là những yếu tố gây căng thẳng cho người bệnh, từ đó ảnh hưởng không hay đến lượng đường trong máu.
Ngoài ra, người bệnh đái tháo đường típ 1 còn phải giải quyết và cân bằng nhiều vấn đề trong cuộc sống cũng như tìm cách thay đổi để thích ứng. Người bệnh đái tháo đường có thể cần điều chỉnh việc học tập, lao động, sở thích, các mối quan hệ, việc nhà cũng như các công việc khác. Để giữ đường huyết ở mức an toàn (70-180 mg/dL hoặc 4-10 mmol/L), bạn cần cân bằng nhiều yếu tố: thực phẩm – chế độ ăn uống, vận động và mức độ căng thẳng. Vì những yếu tố này thường khó dự đoán chính xác nên việc kiểm soát đường huyết đòi hỏi sự linh hoạt và cân bằng trong sinh hoạt hằng ngày.
3. Căng thẳng ảnh hưởng thế nào đến người bệnh đái tháo đường típ 1?
Bạn có biết, những tình huống căng thẳng có khả năng làm tăng lượng đường trong máu và khiến chúng ta cảm thấy kiệt sức?
Khi gặp căng thẳng, cơ thể chúng ta phản ứng lại bằng cách giải phóng hormone adreanaline và cortisol, làm cơ thể như lúc nào cũng trong trạng thái chuẩn bị “chiến đấu”. Những hormone này có thể khiến mức đường huyết tăng tạm thời (như để cung cấp năng lượng cho cơ thể “chiến đấu”), khiến việc kiểm soát bệnh càng trở nên khó khăng hơn. Đây là lý do vì sao bệnh đái tháo đường và căng thẳng không phải là "sự kết hợp" tốt.
4. Đái tháo đường và căng thẳng: Yếu tố nào ảnh hưởng đến lượng đường trong máu?
Thay đổi thói quen ăn uống. Khi căng thẳng, thói quen ăn uống có khả năng thay đổi. Một số người có thể ăn nhiều hoặc ít hơn bình thường, đôi khi quá nhiều hoặc quá ít. Một số người đối diện với áp lực bằng cách ăn nhiều thực phẩm chứa carbohydrate, từ đó làm mức đường huyết tăng nhanh. Điều này không tốt cho việc kiểm soát bệnh đái tháo đường típ 1.
Thay đổi trong chế độ chăm sóc. Những tình huống căng thẳng có thể khiến người mắc đái tháo đường típ 1 quên mất việc dùng thuốc hoặc theo dõi lượng đường trong máu. Những yếu tố này sẽ góp phần làm mức đường huyết thay đổi thất thường.
Thay đổi giấc ngủ. Khi phải làm việc quá nhiều, thói quen bình thường mỗi ngày có thể bị đảo lộn. Việc thiếu ngủ sẽ ảnh hưởng đến độ nhạy cảm insulin cũng như mức đường huyết.
Thay đổi mức độ hoạt động thể chất. Khi ít hoạt động thể chất do không còn nhiều thời gian để tập thể dục, người bệnh đái tháo đường có thể trở nên kém nhạy cảm với insulin. Điều này nghĩa là cơ thể bạn sẽ cần nhiều insulin hơn để đạt được mức đường huyết mục tiêu, từ đó dẫn đến tình trạng kháng insulin hoặc khiến quá trình kiểm soát đường huyết khó khăn hơn.
5. Hãy cẩn thận, căng thẳng có thể tiến triển thành kiệt sức
Việc sống cùng bệnh đái tháo đường típ 1 có thể gây căng thẳng, từ đó dễ khiến người bệnh lo lắng, trầm cảm và kiệt sức. Dưới đây là một số cách hữu ích giúp bạn "giải quyết" tình trạng mệt mỏi, kiệt sức do đái tháo đường.
Thay đổi từ từ. Thiết lập những mục tiêu nhỏ và khả thi. Việc đặt mục tiêu thay đổi thói quen hàng ngày theo hướng lành mạnh hơn là điều tốt. Hãy cố gắng giữ vững mục tiêu này và bắt đầu từ từ. Nếu muốn hoạt động thể chất nhiều hơn, bạn không nhất thiết phải tập luyện như một vận động viên ngay từ những ngày đầu. Nếu đặt mục tiêu muốn đi bộ đều đặn 30 phút mỗi ngày, bạn hãy bắt đầu từ 10 phút và tăng dần thời gian lên. Chậm mà chắc vẫn tốt hơn đấy!
Làm từng việc một. Việc làm nhiều việc cùng một lúc có thể khiến bạn cảm thấy quá sức. Để giảm bớt mức độ căng thẳng, bạn hãy lập danh sách những việc cần làm và thực hiện từng việc một. Bạn có thể tự thưởng cho mình về những thành tích đã đạt được.
Trò chuyện với những người bệnh đái tháo đường típ 1 khác. Bạn không đơn độc trong hành trình sống chung với bệnh đái tháo đường và căng thẳng. Bạn có thể tìm thấy người thật sự hiểu những gì bạn đang phải trải qua bằng cách tham gia các hội nhóm về bệnh đái tháo đường như dedoc (www.dedoc.org). Bác sĩ hoặc đội ngũ chuyên gia chăm sóc của bạn có thể gợi ý một số câu lạc bộ hoặc các nhóm hỗ trợ cho người bệnh đái tháo đường. Việc chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc của mình với những người bệnh đái tháo đường khác có thể giúp bạn có thêm gợi ý để giải quyết các vấn đề của bản thân.
Quá trình kiểm soát bệnh đái tháo đường là chăm sóc sức khỏe toàn diện, không chỉ thể chất mà còn cả trạng thái tinh thần và cảm xúc của người bệnh nữa.
Nếu không được quan tâm đúng mực, sức khỏe tinh thần của người bệnh đái tháo đường có khả năng trở nên tồi tệ hơn cùng với bệnh. Mặt tốt của vấn đề là tình trạng này hoàn toàn có thể được cải thiện.
6. Sống cùng bệnh đái tháo đường và căng thẳng: Tìm lại sức mạnh và động lực
Việc đối mặt với những căng thẳng trong cuộc sống đồng nghĩa với việc bạn phải giải quyết những vấn đề lớn hơn nhiều so với trước đây. Tốt nhất bạn nên chấp nhận rằng mình đang mắc đái tháo đường và học cách sống khỏe cùng bệnh.
Bạn có biết rằng, nhiều vận động viên, nhà lãnh đạo hoặc các nhà vô định mắc bệnh đái tháo đường típ 1 nhưng vẫn thành công? Những người bệnh thành công trong cuộc sống thường xem bệnh tình của mình như một nhân tố vô hình khiến họ trở nên mạnh mẽ, bền bỉ và quyết tâm hơn để vượt qua những thời điểm khó khăn cũng như thất bại. Việc chấp nhận và hiểu rõ về tình trạng bệnh là một trong những điều quan trọng bạn cần làm. Điều đó không hề đơn giản như bạn nghĩ. Đôi khi, bạn sẽ khó bỏ ngay được các thói quen gây căng thẳng nhưng không gì là không thể. Hiểu rõ về bệnh đái tháo đường típ 1 sẽ giúp người bệnh đối phó tốt hơn với những "thăng trầm" trong hành trình sống cùng bệnh.
Người bệnh có thể chuẩn bị tốt hơn và sẵn sàng đối mặt với các tình huống khó khăn nếu nhận diện được khi nào những căng thẳng xuất hiện. Bạn vẫn có cơ hội để học hỏi và thành công trong việc kiểm soát đái tháo đường. Hãy nhớ rằng, với các công cụ và sự hỗ trợ phù hợp, bạn có thể quản lý đái tháo đường một cách hiệu quả.