1. การควบคุมเบาหวาน ในวันที่ไม่สบาย

ในบางครั้ง คนเป็นเบาหวาน ย่อมมีอาการเจ็บป่วยเช่นเดียวกับคนอื่น ๆ อย่างไรก็ตามเนื่องจากอาการเจ็บป่วยอาจทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มขึ้น หรือลดลงอย่างเฉียบพลันได้ในคนที่เป็นโรคเบาหวาน ทำให้มีข้อควรปฏิบัติเกี่ยวกับการดูแลตัวเองที่แตกต่างจากผู้อื่นเล็กน้อยเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

หากคุณไม่สบาย ระดับน้ำตาลในเลือดอาจคาดเดาได้ยากมาก ไม่มีใครรู้เลยว่าอาการเจ็บป่วยจะส่งผลอย่างไรต่อการควบคุมโรคเบาหวาน เพราะฉะนั้นสิ่งสำคัญที่ต้องทำก็คือควรตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดให้บ่อยกว่าปกติ และปรึกษาแพทย์หรือพยาบาลในกรณีที่จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนขนาดของอินซูลินตามความต้องการของร่างกาย

เมื่อเจ็บป่วยเป็นหวัด ไข้หวัดใหญ่ หรือมีอาการเจ็บป่วยอื่น ๆ ซึ่งอาจจะมีหรือไม่มีไข้ก็ได้ ร่างกายมักต้องการพลังงานเพิ่มเติมเพื่อต่อสู้กับเชื้อโรค จึงอาจมีผลต่อการออกฤทธิ์ของอินซูลินที่ใช้อยู่

หากเซลล์ในร่างกายได้รับพลังงานไม่เพียงพอ หรือหากร่างกายไม่ได้รับอินซูลินเพียงพอที่จะนำน้ำตาลเข้าไปใช้ในเซลล์ ร่างกายจะสร้างพลังงานจากการสลายไขมันและกล้ามเนื้อแทน กระบวนการนี้จะก่อให้เกิดของเสียในร่างกายที่เรียกว่าคีโตน ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพเมื่อสะสมในปริมาณมาก

หากร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงและไม่ได้รับการรักษา ร่างกายจะสร้างคีโตนขึ้นมา และอาจทำให้ป่วยหนักจากภาวะเลือดเป็นกรดจากการสะสมของคีโตนได้ โดยที่อาจไม่ได้มีการเจ็บป่วยอื่น ๆ เลยก็ได้

2. คนเป็นเบาหวาน ควรเตรียมตัวอย่างไรเพื่อรับมืออาการเจ็บป่วยอื่น ๆ

คนเป็นเบาหวาน ควรศึกษาวิธีดูแลตัวเองในวันที่ไม่สบายหรือเจ็บป่วยด้วยโรคอื่น ๆ เพื่อช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้

สิ่งสำคัญในการดูแลตนเองสำหรับผู้ที่เป็นเบาหวาน ในวันที่ป่วย ได้แก่
– ป้องกันการขาดน้ำ
– ป้องกันภาวะเลือดเป็นกรดจากการสะสมของคีโตน (ระดับน้ำตาลและคีโตนในเลือดสูง)
– ป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดต่ำ)

3. จะรู้ได้อย่างไรว่ามีคีโตนในร่างกาย ?

อาการที่ คนเป็นเบาหวาน อาจสังเกตได้เมื่อร่างกายผลิตคีโทนในเลือดเยอะ :

– ลมหายใจกลิ่นเหมือนผลไม้
– ระดับน้ำตาลในเลือดสูง
– ต้องไปเข้าห้องน้ำบ่อย
– กระหายน้ำมาก
– รู้สึกเหนื่อยกว่าปกติ
– ปวดท้อง
– มีการเปลี่ยนแปลงในลักษณะการหายใจ (ส่วนใหญ่จะหายใจลึกขึ้น)
– สับสน
– เป็นลม
– รู้สึกไม่สบาย

วิธีการตรวจวัดคีโตนที่ดีที่สุดคือการใช้แถบทดสอบคีโตนในเลือด ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่มักจะไม่มีแถบทดสอบและเครื่องตรวจคีโตนในเลือดที่บ้าน แต่คลินิกหรือสถานพยาบาลในชุมชนของคุณ อาจตรวจระดับคีโตนในเลือดของคุณให้ได้

4. คนเป็นเบาหวาน ควรทำอย่างไรเมื่อเจ็บป่วย ?

หากไม่สบาย ควรปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้
– ห้ามหยุดใช้อินซูลิน
– ปรึกษาแพทย์หรือพยาบาลหากมีความจำเป็นต้องเพิ่มหรือลดขนาดของอินซูลิน ซึ่งขึ้นอยู่กับระดับระดับน้ำตาลในเลือดและอาหารที่รับประทาน
– เพิ่มการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดเป็นทุกๆ 3-4 ชั่วโมง หากสามารถทำได้
– หากไม่สามารถตรวจระดับน้ำตาลในเลือดได้ที่บ้าน ให้ไปตรวจที่สถานพยาบาล เพื่อจะได้มีการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดอย่างใกล้ชิด
– ดื่มน้ำให้มากขึ้น รับประทานอาหารมื้อเล็กๆ บ่อยๆ และรับประทานอาหารให้ตรงเวลาสำหรับมื้อหลัก
– ลดไข้

การตรวจวัดปริมาณคีโตนในปัสสาวะและในเลือดเป็นสิ่งที่สำคัญมากสำหรับ และคนเป็นเบาหวานโดยส่วนมาก ต้องใช้อินซูลินเพิ่มขึ้นในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ยกเว้นในกรณีการเจ็บป่วยทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

หากร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงโดยที่ไม่มีคีโตนหรือมีคีโตนน้อย ควรปฏิบัติ ดังนี้
– ฉีดอินซูลินชนิดออกฤทธิ์สั้นหรือชนิดออกฤทธิ์เร็วขนาด 5-10% ของปริมาณอินซูลินต่อวัน และฉีดซ้ำทุก 2-4 ชั่วโมง

หากร่างกายมีระดับน้ำตาลในเลือดสูงโดยที่มีคีโตนปานกลางหรือมาก ควรปฏิบัติ ดังนี้
– ฉีดอินซูลินชนิดออกฤทธิ์สั้นหรือออกฤทธิ์เร็วขนาด 10-20% ของปริมาณอินซูลินต่อวัน และฉีดซ้ำทุก 2-4 ชั่วโมง

หากมีการอาเจียน อาจบ่งบอกถึงปริมาณอินซูลินที่ไม่เพียงพอหรือภาวะเลือดเป็นกรดจากการสะสมของคีโตน ควรติดต่อแพทย์หรือไปคลินิก/โรงพยาบาลใกล้บ้านทันที

5. ประเด็นสำคัญ

คนเป็นเบาหวาน ควรให้ความสำคัญกับการดูแลรักษาสุขภาพร่างกายเป็นพิเศษ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาเจ็บป่วย เนื่องจากอาการป่วยอาจส่งผลกระทบต่อระดับน้ำตาลในเลือดทำให้สามารถคาดเดาได้ยากขึ้น และควบคุมได้ยากขึ้นเช่นกัน

ดังนั้น จึงควรดูแลตัวเองตามคำแนะนำของแพทย์ในการจัดการกับโรคเบาหวาน ทางที่ดีที่สุดคุณควรแจ้งให้แพทย์ทราบทุกครั้งที่คุณมีอาการเจ็บป่วย เพื่อให้แพทย์สามารถให้คำแนะนำเกี่ยวกับการตรวจวัดระดับน้ำตาลในเลือดและวิธีการควบคุมน้ำตาลในเลือดได้อย่างเหมาะสม

การควบคุมโรคเบาหวานโดยการใช้ยา ควบคุมอาหาร และออกกำลังกายเพื่อรักษาสุขภาพ อาจช่วยให้คุณมีร่างกายที่แข็งแรง และสามารถช่วยรักษาคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาวได้